Mədə problemi ilə xəstəxanaya getdi, beynindən canlı qurd çıxdı

Avstraliyanın paytaxtı Kanberrada xəstəxanaya müraciət edən qadının beynindən canlı qurd çıxarılıb.

Qadın əvvəllər mədə narahatlığı, quru öskürək və gecə tərləməsi şikayətləri ilə xəstəxanaya müraciət etmişdi. Aylar sonra xəstə depressiya və unutqanlıq şikayətləri səbəbiylə beyin skan edilib.

"Emerging Infectious Diseases" jurnalında dərc edilən hadisədə həkimlər immun sistemi zəif olan 64 yaşlı qadının beynindən 8 sm uzunluğunda canlı nematodu (yumru qurd) çıxardıqlarını izah etdilər. Qurd növünün vətəni Avstraliya olan və "xalça pitonu" ilanlarında yaşayan O. robertsi olduğu müəyyən edilmişdir. Qadının Yeni Zelandiya ispanaqını axtararkən bitkilərdəki ilan nəcisi ilə qurd yumurtaları ilə təmasda ola biləcəyi ehtimal edilir.

Beyindən çıxan canlı bir qurd manşetlərə çevrilə bilsə də, bu olduqca nadir bir hadisədir. Ancaq bədəninizə və beyninizə yoluxa bilən daha az təhlükəli parazitlər var. Buna görə də, hər hansı bir infeksiyanın qarşısını almaq üçün bəzi tədbirlər görmək faydalıdır.

Parazitar infeksiyanın ən çox yayılmış növü pinwormdur (Enterobius vermicularis, həmçinin yiv qurdu adlanır) və dünyada bir milyarddan çox insanı, xüsusən də uşaqları yoluxdurduğu güman edilir.

İnsan sahiblərinə xas olan pinworms uzunluğu təxminən 1 sm-ə çatır. Pinworm infeksiyası belin altında şiddətli qaşınmaya səbəb olur və insandan insana keçə bilər. Pinwormların ev heyvanlarından ötürüldüyünə inanmaq sadəcə bir mifdir.

Giardia (Giardia duodenalis), bu da çox yayılmış parazit növüdür; Qida, su və səthlərdən ötürülə bilər. Zəif sağlamlıq vəziyyəti ilə əlaqəli olan bu parazit yoluxmuş şəxsdə ishal, kramp, şişkinlik, ürəkbulanma və yorğunluq kimi mədə simptomlarına səbəb ola bilər. Xəstəlik həmçinin yoluxmuş insanların nəcisi ilə də keçir. Giardia kistləri (kiçik yetişməmiş parazit kisələri) bədəndən kənarda aylarla yaşaya bilər. Bu parazitlər insanlara çiy və ya az bişmiş qidalar (məsələn, qoyun əti) vasitəsilə də keçə bilər.

Torpaqda iki növ çəngəl qurdlarına rast gəlinir: Necator americanis və Ancylostoma prayononale. Bu parazitlər adətən ayaqyalın və ya çirklənmiş ayaqqabılarla gəzən insanlara keçir. Qan dövranına daxil olan qurdlar ağciyərlərə çata bilər. Bağırsaqlara daxil olduqda, qida qəbul etdikdən və dəmirin udulmasına təsir etdikcə anemiyaya (aşağı dəmir) səbəb ola bilərlər. Qurdlar həmçinin insanların qanının laxtalanmasını dayandıran bir antikoaqulyant ifraz edirlər.

Dünyada insanların 30-50 faizinin Toksoplazma ilə yoluxduğu təxmin edilir. İnsanların əksəriyyəti asemptomatik olsa da, bəzilərində infeksiya əlamətləri var. Parazitlər kiçik toxuma kistaları kimi bədəndə illərlə qala bilər; Bu kistlər beyin, ürək və əzələlərdə yerləşə bilər. Bütün bunlara əlavə olaraq, hamiləlik zamanı anaları infeksiyaya yoluxmuşsa, körpələrdə ciddi göz və ya beyin zədəsi ola bilər. Bundan əlavə, QİÇS və ya xərçəng müalicəsi kimi səbəblərə görə immuniteti zəifləmiş insanlar pişiklərdən və ya bişməmiş ətdən infeksiyaya yoluxma riski altındadır.

Tapeworms bədənin müxtəlif hissələrinə, o cümlədən beyinə yoluxa bilər. Neyrosistiserkoz adlanan bu fenomen bütün dünyada epilepsiyanın əsas səbəblərindən biridir. Qərb dünyasında nadir rast gəlinən neyrosistiserkoz adətən yoluxmuş şəxs tərəfindən pis bişmiş və ya hazırlanmış ət yeməklə yoluxur. Bu infeksiya daha çox donuzların su yolları ilə insan nəcisi ilə təmasda olduğu yerlərdə baş verir.

Beyin toxuması tapeworm sürfələri üçün əlverişli mühitdir (çünki o, yumşaq və asanlıqla əldə edilir). Beyin infeksiyası baş ağrısı, başgicəllənmə, nöbet, idrak qabiliyyətinin pozulması və hətta demensiyaya səbəb ola bilər.

Naegleria fowleri, isti iqlimlərdə göllərdə, çaylarda və bulaqlarda rast gəlinən amöba növüdür. Parazit yoluxmuş sularda üzən insanların bədəninə burun vasitəsilə daxil ola bilir. Daha sonra beyinə gedir və beyin toxumasını məhv edir. Bu hadisə əsasən ölümlə nəticələnir.

Bütün bunlar çox qorxulu səslənir. Amma parazitlər həyatın faktıdır. Buna görə yoluxma riskinizi minimuma endirmək üçün aşağıdakılara diqqət yetirin:

Az bişmiş və ya çiy donuz ətindən çəkinin. Dondurulmuş ətin içinin yüksək temperaturda bişirildiyinə əmin olun. Əgər sanitariya şəraiti zəif olan yerlərdəsinizsə, xüsusilə donuz ətindən çəkinin.
Şirin su mənbələrinə tullanmaqdan və ya dalmaqdan çəkinin. Hər il yalnız bir neçə hadisə bildirilsə də, Naegleria fowleri həyatı üçün təhlükə yaradır.

İnfeksiya riskini azaltmaq üçün əl gigiyenasına çox diqqət yetirin. Əllərinizi tez-tez yaxşıca yuyun və yaxşıca qurudun. Həmçinin dırnaqlarınızın altını mütəmadi olaraq təmizləməyi unutmayın.

Aysun / Demedia.az