Kosmik tullantılar Yerin ozon qatını məhv edə bilər
Cənubi Kaliforniya Universitetinin amerikalı alimləri belə qənaətə gəliblər ki, kosmik tullantılar Yerin ozon təbəqəsini məhv edə bilər.
Demedia.az-ın məlumatına görə, müvafiq araşdırma "Geophysical Research Letters" (GRL) elmi jurnalında dərc olunub.
Mütəxəssislər kosmik tullantılar ilə planetdəki həyatı Günəşin ultrabənövşəyi radiasiyasından qoruyan Yerin ozon təbəqəsinin vəziyyəti arasında əlaqəni araşdırıblar.
Təhlil göstərib ki, istismardan çıxarılan köhnə kosmik gəminin dağıntıları Yer atmosferində yandıqda və stratosferdəki ozonu məhv etdikdə yaranan oksidlərin konsentrasiyası 2016-2022-ci illər arasında 8 dəfə artıb və yeni peyklərin aşağı Yer orbitinə buraxılması ilə artmağa davam edəcək. Vəziyyəti çətinləşdirən fakt budur ki, internet rabitə peykləri qısa ömürlüdür, təxminən beş ildir.
Tədqiqatçıların hesablamalarına görə, hazırda planlaşdırılan peyklər tamamlanana qədər hər il Yerə 912 ton alüminium düşəcək. Bu, atmosferə ildə təxminən 360 metrik ton alüminium oksidi buraxacaq ki, həmin miqdar da təbii səviyyədən 646 % çoxdur.
Yerin aşağı orbitində işləyən 8,1 min cihazdan 6 mini son illərdə buraxılmış “Starlink” peykləridir. “Starlink” operatoru - “SpaceX” şirkəti daha 12 min peyk buraxmaq üçün icazə alıb və gələcəkdə 42 min yeni qurğu buraxmağı planlaşdırır. “Amazon” və dünyanın digər şirkətləri 3 mindən 13 minə qədər peyk yaratmaq niyyətindədir.
