Reytinqin Sirri: ATV-nin tamaşaçı cəlbetmə strategiyası Tohid Əliyev ilə MÜSAHİBƏ

Televiziya kanallarının uğurunu ölçən əsas göstəricilərdən biri reytinqlərdir. Azərbaycanda illərdir ki, ATV telekanalı yüksək tamaşaçı rəqəmləri ilə lider mövqeyini qoruyur. Müstəqil sorğuların nəticəsinə görə, ölkədə ən çox izləyici auditoriyasına malik xüsusi telekanal məhz ATV-dir – bir araşdırmada ATV-nin izlənmə payı 30%-dən çox göstərilmişdi, bu isə onu ən yaxın rəqiblərindən iki dəfə populyar edirder. Bəs ATV-nin bu yüksək reytinqinin sirri nədir? Tamaşaçı marağını cəlb etmək üçün kanal hansı strategiyalardan istifadə edir? Bu suallara aydınlıq gətirmək məqsədilə ATV-nin proqramlar üzrə direktoru Tohid Əliyevdən kanalın tamaşaçı cəlbetmə strategiyası barədə müsahibə aldıq.
 

Sual: ATV uzun illərdir ölkənin ən baxımlı telekanallarından biri olaraq qalır. Reytinq cədvəllərində liderlik əldə etmək asan deyil – tamaşaçının zövqünü oxşamaq, onu ekranda saxlamaq gərəkir. ATV-nin yüksək reytinq əldə etməsinin əsas səbəbləri nədir? Sizin strategiyanızın özəlliyi nədədir?

Tohid Əliyev: Əlbəttə, ATV-nin uğurunu şərtləndirən bir neçə vacib məqam var. Bizim strategiyamız tamaşaçını hərtərəfli düşünülmüş, keyfiyyətli və dinamik kontentlə ekrana bağlamaq üzərində qurulub. İlk növbədə, proqram şəbəkəsinin düzgün planlanması qeyd olunmalıdır. ATV həmişə çalışır ki, günün hər saatına uyğun maraqlı verilişi olsun – səhər informasiya və analitik proqramlarla başlayırıq, günorta əyləncəli və maarifləndirici şoular, axşam isə seriallar, tok-şoular, musiqili proqramlar təqdim edirik. Bu müxtəliflik tamaşaçı kütləsinin geniş spektrini əhatə etməyə imkan verir. İkincisi, biz verilişlərin keyfiyyətinə xüsusi diqqət yetiririk. Canlı yayımlar ATV-nin imzasıdır – məsələn, musiqi proqramlarımızda ifaçılar canlı oxuyurlar, konsertlər canlı verilir. Tamaşaçı canlı ifada olan enerjini hiss edir və bu, onu cəlb edir. Ümumiyyətlə, səs və görüntü keyfiyyəti, dekorasiyalar, səhnə quruluşu baxımından yüksək standartları qorumağa çalışırıq ki, ekran qarşısındakı insan keyfiyyət fərqini görsün. Üçüncüsü, peşəkar kadrlarımızdır – aparıcılarımız, jurnalistlərimiz, rejissor və prodüser komandamız öz sahəsində bacarıqlı şəxslərdir. Məsələn, ATV-nin səhər proqramı illərdir sevilir, çünki aparıcılarımız səmimi ünsiyyət qurur, tamaşaçı ilə dialoq yarada bilirlər. Biz anlayırıq ki, tamaşaçı ilə yaxınlıq yaratmaq vacibdir – onun gündəlik həyatına, problem və sevinclərinə toxunmalısan. ATV-nin xəbərləri də yüksək reytinqə malikdir, çünki obyektiv və operativ olmağa önəm veririk, tamaşaçı bilir ki, vacib bir xəbər baş veribsə, ATV ilk məlumat verənlərdən olacaq. Bu etibarlılıq da reytinqi yuxarı saxlayır. Nəhayət, auditoriya zövqünün analizini aparırıq – biz mütəmadi olaraq reyting ölçümləri, sorğular vasitəsilə öyrənirik ki, izləyicilər hansı formatları sevir. Məlum olur ki, məsələn, ailə-məişət mövzulu tok-şoular, yerli seriallar çox baxılır – biz də bu janrlara daha çox investisiya edirik. Bir sözlə, ATV-nin tamaşaçı cəlbetmə strategiyası keyfiyyətli kontent, peşəkar komanda və tamaşaçı yönümlü yanaşmanın vəhdətinə əsaslanır. Bu da öz bəhrəsini verir – reytinqlərdə kanalımız həmişə ön sırada olur.

Sual: Reytinq uğrunda mübarizədə ATV konkret olaraq hansı janr və layihələrə güvənir? Məsələn, musiqili şoular, seriallar, yoxsa intellektual proqramlar – hansılar tamaşaçını daha çox cəlb edir və niyə?

Tohid Əliyev: ATV geniş janr spektrini əhatə edir, bu bizim üstünlüyümüzdür. Ancaq təcrübə göstərir ki, Azərbaycan tamaşaçısı daha çox əyləncəli-musiqili proqramları sevir. Xüsusilə, canlı musiqi şoularımız ATV-yə böyük reytinq gətirir. Məsələn, illər öncə yayımladığımız “Yeni Ulduz” musiqi yarışması fenomenal baxış toplayırdı, çünki canlı ifalar, gərgin müsabiqə ab-havası insanları ekrana kilidləyirdi. Hazırda da musiqi verilişlərimiz, konsertlər çox yüksək izlənir. Bunun səbəbi odur ki, musiqi bizim xalqın gündəlik həyatının bir parçasıdır, insanlar sevdiyi müğənninin çıxışını məişət işini görərkən belə fon olaraq dinləyir. ATV də ən populyar sənətçiləri ekrana gətirir, həm də ifalar canlı olanda tamaşaçı daha həvəslə baxır – çünki orada bir səmimiyyət, sənətçidən gələn real enerji var. Bundan başqa, yeni serial layihələri də son dövrlər reytinq cəlb edir. ATV bir neçə yerli serial istehsal edib və tamaşaçılar bunu maraqla izləyir, çünki öz həyat hekayələrini, yerli koloritli obrazları ekranda görmək xoşlarına gəlir. Misal üçün, ailə dramından bəhs edən bir serialımız yayımlandığı saatlarda ölkə üzrə ən çox baxılan proqram olurdu. Deməli, serial sahəsinə investisiya etmək özünü doğruldur. Əlbəttə, tok-şoularımız da var – sosial, məişət problemlərinin müzakirə olunduğu, ekspertlərin qatıldığı verilişlər. Bu janr da gündüz saatlarında çox izlənir, xüsusən evdar xanımlar auditoriyası üçün. Çünki orada real insanların hekayələri, həlli axtarılan məsələlər nümayiş olunur, tamaşaçı özünü həmin situasiyada görür və maraqlanır nəticə nə olacaq. ATV-nin “Bizimləsən” kimi tok-şousu illərdir reytinqini saxlayır məhz bu üzdən. İntellektual və maarifçi verilişlərə gəlincə, etiraf edim ki, onların izləyicisi bir qədər məhduddur, amma biz yenə də bu formatdan imtina etmirik – məsələn, mədəniyyət, ədəbiyyat verilişlərimiz var, az da olsa öz daimi auditoriyası var. Ümumən isə reytinq strukturuna baxsaq, musiqi, əyləncə, drama janrları birinci sıralardadır. ATV də buna uyğun kontent portfelini balanslaşdırır: həm kütləvi populyar proqramlar, həm də cəmiyyət üçün faydalı layihələr yayımlayırıq. İstəyirik ki, həm reytinq yüksək olsun, həm də ATV markası keyfiyyət rəmzi kimi dəyərləndirilsin.

Sual: Tamaşaçı rəğbətini qazanmaq üçün onların istəyini öyrənmək vacibdir. ATV-də tamaşaçı zövqünün araşdırılması necə aparılır? Reytinqləri ölçən sistemlərdən, rəy sorğularından istifadə edirsinizmi və əldə edilən məlumatlar proqram siyasətinə necə təsir göstərir?

Tohid Əliyev: Sözsüz, biz auditoriyanı tanımaq üçün mütəmadi araşdırmalar aparırıq. Bildiyiniz kimi, Azərbaycanda da televiziya izləmə reytinqləri TAM ölçmə sistemi ilə qeydə alınır. Ölkə üzrə seçilmiş evlərdə quraşdırılan xüsusi cihazlar vasitəsilə hansı kanala nə qədər baxıldığı izlənilir. Bu rəsmi rəqəmlər hər həftə, hər ay bizə təqdim olunur və biz onları diqqətlə təhlil edirik. Hansı saatda auditoriya yüksəlir, hansı proqram daha çox baxılır – bütün bu trendlər proqram planlamasına təsir edir. Məsələn, görürük ki, axşam saat 7-8 arası xəbər buraxılışımız ölkə üzrə ən çox izlənən proqramdır, demək ki, bu zolaqdakı üstünlüyümüzü qorumalıyıq. Yaxud fərq edirik ki, müəyyən bir şou proqram gecə yarısından sonra da internetdə çox izlənilib – nəticədə qərar veririk ki, həmin verilişin yayım saatını bir az uzadaq və ya təkrarı sabah günorta verilsin. Bunlar incə tənzimləmələrdir. Bununla yanaşı, bəzən özümüz müstəqil sorğular keçiririk. ATV-nin rəsmi sosial media hesablarında izləyicilərimizə suallar veririk: “Hansı janrda proqramları daha çox sevirsiniz?”, “Axşam vaxtı seriala üstünlük verirsiniz, yoxsa şouya?” və s. Minlərlə cavab gəlir, biz onları analiz edirik. Eyni zamanda, e-mail və telefon vasitəsilə tamaşaçı rəyini toplayan bir qrupumuz var – hər gün onlarla tamaşaçı kanala zəng edir, məktub yazır, təklif və şikayətlərini bildirir. Məsələn, deyirlər filan verilişin filan rubrikası maraqlıdır, amma vaxtı qısadır – biz baxıb görürük ki, həqiqətən yaxşı ideyadır, rubrikanı uzadırıq. Yaxud kimsə deyir aparıcının dilində qüsur var, biz dərhal həmin əməkdaşa xəbərdarlıq edirik, dil və tələffüz üzərində işləyirik (bu da başqa bir mövzuya aiddir, efirdə ədəbi dil məsələsi). Bir sözlə, tamaşaçı bizim üçün bir nömrəli meyardır. Reytinq rəqəmləri bir növ tamaşaçının səsidir – biz də o səsi eşidib düzgün nəticə çıxarmalıyıq. Bu nəticələr əsasında bəzən cəsarətli qərarlar da alırıq: tutalım ki, populyar olmayan bir proqram var, reytinqi aşağıdır, lakin bizim üçün ictimai əhəmiyyətinə görə dəyərlidir – o zaman qərar veririk ki, daha maraqlı formatda yenidən hazırlayaq, təkmilləşdirək ki, həm faydalı olsun, həm də baxılsın. Yaxud tamamilə yeni bir ideya ortaya atırıq, pilot buraxılışlar edib sınaqdan keçiririk, reaksiyanı yoxlayırıq. Bu proseslərdə tamaşaçıdan gələn siqnallara əsaslanırıq. Qısası, ATV-də tamaşaçı zövqünün analizi bir elmi iş qədər ciddi aparılır və əldə etdiyimiz datalar kanalın kontent siyasətinin formalaşmasında mühüm rol oynayır.

Sual: Reytinq uğrunda yarışda bəzən kanallar bayağı kontentə əl atır, yalnız kütləni güldürüb əyləndirməklə məşğul olurlar. ATV-nin strategiyasında kütləvi zövqə oynamaqla keyfiyyət arasında balans necə qorunur? Yəni yüksək reytinq naminə səviyyəsiz şou təqdim etməmək üçün nələri nəzərə alırsınız?

Tohid Əliyev: Çox önəmli məqama toxundunuz. Reytinq almaq xatirinə asan yola qaçmaq – bayağı, primitiv kontentlə kütləni “ovlamaq” – qısamüddətli dövrdə nəticə versə də, uzun vadədə kanalın imicinə zərbə vurur. ATV olaraq biz bu yanaşmadan hər zaman uzaq olmuşuq. Şüarımız belədir: “Baxdıqca baxılır!” – yəni tamaşaçı bir dəfə baxıb peşman olmamalıdır, əksinə, yenə baxmaq istəməlidir. Bu da yalnız keyfiyyətlə mümkündür. Biz reytinqi əlbəttə düşünürük, ancaq keyfiyyətlə reytinqi birlikdə təmin etməyə çalışırıq. Balansı qorumaq üçün bir neçə prinsipimiz var. Birincisi, ATV-də yayımlanan hər bir verilişin konsepsiyası yaxşı düşünülmüş olmalıdır – məzmunca boş, mənasız, zərərli mesajlı proqramları təsdiq etmirik. Məsələn, asan sensasiya dalınca düşən, insanların şəxsi faciələrini şouya çevirən formatlardan qaçırıq. İkincisi, əgər əyləncəli şoudursa da, onun içində mütləq bir müsbət məna olmalıdır: zarafat var, amma təhqir yox; tənqid var, amma söyüş yox. Aparıcılarımız da bu xətti gözləyirlər. Üçüncüsü, ədəbi dil və mədəniyyət normaları qorunur – bu, təkcə efir mədəniyyəti baxımından yox, həm də tamaşaçıya hörmət baxımından vacibdir. ATV-nin rəhbərliyi olaraq bütün yaradıcılıq kollektivinə tapşırığımız budur ki, reytinq xatirinə efiri bayağılaşdırmaq olmaz. Tamaşaçı çox zaman nəyi seçəcəyini bilmirmiş kimi görünsə də, əslində yaxşı ilə pisi ayırd edə bilir. Biz izləyicinin zövqünü formalaşdırmaqda da məsuliyyət daşıyırıq. Buna görə də keyfiyyət planını aşağı salmadan maraqlı kontent hazırlamaq kimi daha çətin, amma şərəfli yolu tutmuşuq. Sevindirici haldır ki, bu mümkün olur – ATV həm reytinqli, həm də kifayət qədər yüksək səviyyəli kontenti ilə seçilir. Bu mövzu bir növ növbəti müzakirəmizə də aparır, yəni televiziyada bayağılıqla mübarizə…

Bahadur Seyidov