1 milyon dollardan imtina edən dahi! - "Mən sirk meymunu deyiləm ki, nümayiş olunsun"

Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərində anadan olan Qriqori Yakovleviç Perelman orta səviyyəli bir ailənin övladı kimi gözlərini açanda onun bir gün tarix yazacağını heç kim bilmirdi. 

Demedia.az xəbər verir ki, valideynləri fabrikdə fəhlə işləyir, o isə boş vaxtlarında riyaziyyat məsələlərini həll edir, axşamlar ailəsinə adi uşaq olmadığını sübut edirdi. 

Ən çətin problemləri belə həll etməklə adını tarixə yazdıran riyaziyyat dahisi böyüdükdə verdiyi qərarlarla, verdiyi qərarlarla çox danışılacaqdı.
İllər keçdikcə onun riyaziyyata marağı məktəbdə müəllimlərinin də diqqətini çəkdi. 10 yaşından getdiyi hər məktəbin riyaziyyat dərnəylərinə qatılıb. Riyaziyyat müəllimi Sergey Rukşin o zaman Perelmanın kumiri idi. Rükşin də balaca şagirdinin riyaziyyata həvəsindən xəbərdar idi. Əslində, Perelmanı öz istedadından istifadə etməyə ruhlandıran Rukşinə görə, onun şagirdi dahi idi.

Perelman təkcə riyaziyyatda çox yaxşı deyildi, o, həm də heç bir hesablama aparmadan çox qısa müddətdə beynindəki mürəkkəb məsələləri həll edə bilən mütləq dahi idi. Vaxt keçdikcə o, riyaziyyat üzrə doktorluq dərəcəsini qazandı. Riyaziyyata o qədər həvəslə bağlı idi ki, atacağı hər addımı belə hesablayırdı. Üstəlik, bu mühasibat işində onun dostluq və ictimai münasibətlərinin də öz payı var idi. Onun fikrincə, həyatında hər şey qaydasında olmalıdır.

Gənc Perelmanın həyatını dəyişdirəcək hadisə 1994-cü ildə baş verdi. Bu tarixdə özü kimi parlaq riyaziyyatçılarla görüşmək üçün ABŞ-a gedən Perelman, 1972-ci ildə Jeff Cheeger və Detlef Gromoll tərəfindən yaradılmış və onilliklər ərzində heç kimin həll edə bilmədiyi mürəkkəb riyazi problem olan "ruh teoremini" həll etməyə müvəffəq oldu. Perelman problemi cəmi dörd səhifə aparan hesablamalarla həll etmişdi, halbuki əvvəlki illərdə digər riyaziyyatçıların bu problemi həll etmək üçün etdikləri hesablamalar demək olar ki, bir kitab qalınlığı idi. Bu uğur ona ABŞ-da böyük şöhrət gətirdi. Hətta ABŞ-ın Stenford və Prinston kimi universitetlərində müəllim kimi iş təklifləri alıb. Lakin o, onların hamısını rədd etdi.
Dahi Perelman 1995-ci ildə Rusiyaya qayıtdı və beynəlxalq riyaziyyat ictimaiyyəti ilə bütün əlaqəni kəsdi. Qrup əslində Perelmanın ardınca məşhurlaşdı. Perelman ona olan marağın fərqində idi və bütün bunlar onun fikrini riyaziyyata cəmləyə bilməməsinə səbəb olurdu. Ona gələn təklifləri rədd edən Perelman bütün bunların diqqəti yayındırdığını bildirib.

Bir çox insanın həll edə bilmədiyi “ruh teoremini” həll etdikdən sonra gözünü “minilliyin problemlərinə” çevirən rus riyaziyyatçısı bir daha tarixə düşmək fikrində idi. Minilliyin problemlərini həll etmək demək olar ki, mümkünsüz görünürdü. “Minilliyin problemlərindən” biri Puankare hipotezi idi. Fransız riyaziyyatçısı Henri Puankarenin 1904-cü ildə irəli sürdüyü Puankare hipotezi olduqca mürəkkəb idi. Bir əsrdən artıq heç bir riyaziyyatçı bu problemi həll edə bilməmişdi. O, 1995-ci ildən 2002-ci ilə qədər vaxtının çox hissəsini onun həllinə həsr etdi və nəhayət, 2002-ci ilin noyabrında problemi həll etdiyini bildirdi. Məqalə dərc etdirən Perelmanın irəli sürdüyü həll düz 4 il sonra, 2006-cı ildə qəbul edildi.Perelmanın bilmədiyi və əhəmiyyət vermədiyi şeylərdən biri də pul idi. 2010-cu ildə Massaçusetsdəki Clay Riyaziyyat İnstitutu tərəfindən təklif edilən 1 milyon dollarlıq mükafat təklif edildikdə, o, bir daha imtina etdi və ondan imtina etdiyi üçün dünya şöhrəti qazandı. Rusiya televiziya kanalına müsahibəsində mükafatdan niyə imtina etdiyini soruşduqda Perelman belə cavab verib:
"Məni pul və ya şöhrət maraqlandırmır. Mənim üçün həyatda bunların heç bir əhəmiyyəti yoxdur, çünki mənim həllim düzgündürsə, bundan yaxşı mükafat yoxdur. Mən sirk meymunu deyiləm ki, nümayiş olunsun. Mən kimi görünmək istəyirəm. başqalarının xeyrinə işləyən bir sahədə alim”.

Aysun / Demedia.az