İtaliyaya səfərindən sonra həyatı dəyişdi! - İNANILMAZ FAKTLAR

Ali Okumuşun İtaliyaya səfəri zamanı Biləcikdən İtaliyaya göndərilən açıqcanı tapması ilə həyatı dəyişib. 

Bu açıqcanı alan Okumuş, təxminən 10 ildir getdiyi ölkə və vilayətlərdə Biləcik adına nə taparsa toplayıb.
Biləcik Şeyh Edebali Universitetinin Tarix fakültəsinin müəllimi Əli Okumuşun otağında əsrlər əvvəlinə aid çoxlu orijinal fotoşəkillər, qəzetlər, açıqcalar və əvəzolunmaz əşyalar var. Bunlardan ən qiymətlisi Maks Fruxtermanın 1890-cı illərdə çap olunmuş Biləcik açıqcasıdır.

Biləcikin tarix bölməsində öyrəndiyi sahələrdən biri olduğunu izah edən Okumuş, "Bu, mənim üçün bir kolleksiya deyil, otaqda tapılan əşyalardır. Bunlar tarix araşdırmalarımda təqdim etdiyim əsərlərin bir hissəsidir. 10 ilə yaxındır ki, yerli tarixlə maraqlanıram.Əlimdəki bu materialın o köhnədən olduğunu deyə bilərik.Bir neçə il çıxsaq, 6-7 il onların arxasınca getdim.Ciddi miqdarda topladım. İstanbulda, Ankarada ikinci əl kitab satıcılarında və müxtəlif auksionlarda xüsusilə Biləciklə bağlı material. Onların arasında xeyli sayda açıqcalar var. İlk aldığım məhsullar açıqcalar oldu. Bizim dediyimiz müxtəlif fotoşəkillər və müxtəlif vizual materiallar var. Yazışmalarda istifadə olunan möhürlər, məktublar, zərflər və başqa şeylər var.Məsələn, burada qeyri-müsəlmanların bir-birinə göndərdiyi məktublar, xəritələr, qəzetlər, jurnallar və əlbəttə ki, kitablar var.Bu mənim üçün asan iş deyildi.Uzun bir az vaxt aldı, təxminən 10 il keçdi Və hələ deyə bilmərəm ki, bütöv formalaşıb. Bununla belə, bu, tarixi araşdırmalara əhəmiyyətli töhfə verə biləcək bir yığıncaq idi. Mən də müxtəlif nəşrlərdən istifadə edirəm, əldə etdiyim yığım budur. Məsələn, Kulaklıtaş bulağı ilə bağlı apardığım araşdırmada bu otaqda tapılan bu məhsullar mənim əsas mənbəyimi təşkil edir”.
Bu əsərləri toplamağa necə başladığını açıqlayan Okumuş, "Doktoranturada oxuduğum zamanlar idi, çox soyuq bir qış günü idi. Sərvət-i Fünun jurnalı var idi. Osmanlı dövründə çox məşhurlaşan bir jurnaldır. şəkillərlə dərc olunurdu.Orada yazılan məqalələri dəyərləndirirdim,üzerində işləyirdim.Birdən.Baxdım ki, Biləciklə bağlı bir yazı var.Dəmiryol səfərində Ahmet İhsan Biləcikdə dayandığını gördüm.Bunu oxumağa başlayanda , oxudum ki, bir fəvvarə gəzib dövlət idarəsinə getdi və o çeşmə sarkofaq çeşməsi idi.Amma bir neçə ildir Biləcikdədir.Başa düşmüş biri kimi belə fəvvarə görmədiyimi başa düşdüm. orada tapıldı.Mən darıxıram?Bu onun danışdığı sarkofaqdır.Əvvəlcə onlardan biri ola biləcəyini düşündüm, amma internet araşdırmasında bunu tapdım. Gördüm ki, bu, başqa bir sarkofaqdır. Həmin vaxt xaricə səfərim var idi. Orada İtaliyadan bir açıqca gördüm. Biləcikdən İtaliyaya göndərilən açıqca. Qarşısında sarkofaq fəvvarəsinin şəkli vardı. Ola bilsin ki, bu, şəkil deyil, vizualdır. Çünki rəssamlıq bu gün bizim bu mənada anladığımız bir rəsm əsəri deyil. Bunu almaq qərarına gəldim və bundan sonra belə əsərlər bazarda ola bilər deyə düşündüm. Biləcikdə xüsusi araşdırmaya qərar verdim. Və mühüm keyfiyyətə malik olan sarkofaq fəvvarəsini göstərən vizual material tapdım. Bunun əvvəlində, məsələn, adını çəkdiyim qəzetlərin 1892-ci il tarixli orijinallarını tapmaq imkanım oldu”.

Aysun / Demedia.az