Dağıntılar altından can qurtaran itlərin sirri! - Heç bir texnologiya onu məğlub edə bilməz

Türkiyəni 7,7 və 7,6 bal gücündə zəlzələlər silkələyib, zəlzələlər 10 vilayətdə, xüsusən də episentri Kahramanmaraşda güclü hiss olunub.

Demedia.az xəbər verir ki, axtarış-xilasetmə işləri davam edir.

Axtarış-xilasetmə işlərində termal kameralar, səs dinləmə cihazları və müxtəlif texnologiyalardan istifadə edilsə də, 1999-cu ildə Gölcük və Düzce zəlzələlərindən sonra işi xatırlayanlar təlim keçmiş axtarış-xilasetmə itlərinin gücündən istifadə edilib-edilmədiyini düşünürdülər. 2020-ci ildə Fövqəladə Hallar və Fövqəladə Halların İdarə Edilməsi Prezidentliyinin (AFAD) sədri Dr. Mehmet Güllüoğlu, təlim keçmiş axtarış-xilasetmə itlərinin termal kamera və ya səs dinləmə cihazlarından çox daha dəqiq və təsirli nəticələr verdiyinə diqqət çəkdi. Türkiyəni boğan son zəlzələlərdə Almaniya, İsveçrə, ABŞ, Yunanıstan, Yaponiya və Almaniya kimi dünyanın hər yerindən axtarış-xilasetmə itləri iştirak edir. Dağıntılarda çalışan dəyərli dostlarımızla bağlı AKUT Axtarış və Xilasetmə Dərnəyinin Koordinasiya Sorumlusu Mustafa Aygün və Rumeli Universiteti Müəllim, Baytarlıq, Daxili Xəstəliklər və Psixologiya Mütəxəssisi Prof. Dr. Tamer Dodurka Milliyet.com.tr-yə diqqətçəkən açıqlamalar verib.

Türkiyənin yaxın keçmişinə damğasını vuran zəlzələlərdən sonra təhsilli axtarış xilasetmə itləri bir dəfə daha sahədə qruplara dəstək verməyə davam edir. 1999-cu ildə Gölcük və Düzcedə, 2011-ci ildə Vanda, 2020-ci ildə Elazığ və İzmirdə dağıntı tədqiqatlarında çalışan dəyərli dostlarımız Kahramanmaraşda baş verən 7.7 və 7.6 bal gücündə zəlzələlərdən sonra da kəşfiyyat işlərində çalışırlar. AKUT və AFAD-dan başqa Türkiyəyə kömək üçün xaricdən gələn yardım qruplarının itləri də meydandadır.

Davam edən axtarış əməliyyatlarına nə qədər öyrədilmiş axtarış-xilasetmə itinin cəlb olunduğunu təxmin edən AKUT Koordinasiya Sorumlusu Mustafa Aygün deyib:

"AKUT olaraq 8 itimiz var. 641 könüllü ilə sahədəyik. Halbuki AFAD-ın hər bölməsində bir it var. Məncə, tarladakı itlərin sayı 100-dən çoxdur".

İtlərin dağıntılar altında olanı necə tapması çoxları üçün maraq doğurur. Baytarlıq, Daxili Xəstəliklər və Psixologiya Mütəxəssisi Prof. Dr. Axtarış-xilasetmə itlərinin dağıntılar altında qalanların tapılması üçün ciddi təhsil aldığını bildirən Tamer Dodurka, "Aldıqları təhsillə canlı və cansız insan bədəninin qoxu hissi inkişaf etdirilir. Bu yolla , onlar dəqiq qərarlar verə bilərlər”.

Bəs, itlərin dağıntı sahələrində səmərəli istifadə edilməsi üçün hansı şərtlər yerinə yetirilməlidir? AKUT Koordinasiya Sorumlusu Mustafa Aygün, axtarış-xilasetmə itlərinin dağıntılarda daha sağlam nəticə verməsi üçün ətrafdakı izdihamın aradan qaldırılması lazım olduğuna diqqət çəkdi. Başqa sözlə desək, dağıntının ətrafında başqa insanların qoxusunun olmaması, axtarış-xilasetmə itləri tərəfindən dağıntılardakı canlı insan toxumasının yaydığı qoxunun daha yaxşı ölçülməsi üçün daha yaxşı nəticələr verir.

Dağıntılar altındakı vətəndaşlara çatmağın ən praktik üsulunun hələ də itlərlə axtarış olduğunu bildirən Mustafa Aygün, diri və meyit axtaran itlərlə yanaşı, müəyyən texnikalarla səs yazıcılarından istifadə edildiyini qeyd etdi. Aygün səs sistemlərinin verdiyi xəbərdarlıqla ən çox səs-küy olan əraziyə fokuslandıqlarını və dəqiq nöqtələri müəyyən etmək üçün itlərin məşğul olduqlarını bildirib.
Bundan əlavə, itlərin canlı toxumaları qoxulayaraq təsbit etdikləri nöqtədə oturaraq dağıntıların yerini qruplara göstərdiyini ifadə edən Aygün, itlərlə edilən axtarışlarla texnoloji cihazlara nisbətən hələ də daha sağlam məlumatların əldə edildiyini qeyd etdi.

2011-ci ildə Vanda baş verən 7,2 bal gücündə zəlzələdə yaşadığı bir xatirəni izah edən Prof. Dr. Tamer Dodurka zəlzələdə dağıntılar altında qalan insanların öyrədilmiş itlərin dəstəyi ilə xilas edildiyini də bildirib. prof. Dr. "Ərazidə insanların çoxu itlərə yaxınlaşmaqdan çəkinirdi. Lakin itlər hər dəfə köməyə gələndə onlara qarşı dərin bir sevgi yaranmağa başladı və bu, ürəyimizi isitdi", - Dodurka bildirib.

Aysun / Demedia.az