Dünya tarixində ən böyük 10 ZƏLZƏLƏ

Dünya tarixinə nəzər saldıqda çoxlu zəlzələlərin olduğu bir həqiqətdir. Lakin bəzi zəlzələlərin şiddəti və dağıdıcılığı kifayət qədər böyük fəlakətlərə səbəb oldu.

Demedia.az xəbər verir ki, dünya tarixində baş verən ən böyük 10 zəlzələni təqdim edirik:

1- Böyük Çili Zəlzələsi - Çili (1960)

22 may 1960-cı ildə 9,5 bal gücündə olan Böyük Çili zəlzələsi bütün zamanların ölçülən ən böyük zəlzələsi idi. Zəlzələnin episentri paytaxt Santyaqo de Çilidən təxminən 700 kilometr cənubda yerləşən Valdivia şəhəri olub. Zəlzələ Sakit Okeanı əhatə edən sunamiyə səbəb olub. 10 min kilometr uzaqlıqda olan Hilo, Havay və Cənubi Afrikanın sahil bölgələri mənfi təsirləndi. Zəlzələdən mənfi təsirlənən təxminən 5 min insanın olduğu qəbul edildi.

2- Şensi zəlzələsi - Çin (1556)

Şensi zəlzələsi və ya Hua bölgəsində baş verən zəlzələ, ən çox insanın ölümünə səbəb olan, təxminən 830 min insanın ölümünə səbəb olan zəlzələ kimi tarixə düşdü. Bu, 1556-cı il yanvarın 23-də səhər saatlarında Çinin Şensi şəhərində baş verib. Şensi, Şansi, Henan, Qansu, Hebei, Şandunq, Hubey, Hunan, Jiangsu və Anhui əyalətlərinin 97-dən çox əyaləti zərər çəkib.

3- Hind okeanında zəlzələ və sunami (2004)

2004-cü ildə Hind okeanında baş verən zəlzələ və sunami 2004-cü il dekabrın 26-da İndoneziyanın Sumatra adasının qərb sahillərində baş vermiş zəlzələ idi. Batma nəticəsində baş verən zəlzələ Hind okeanı ilə həmsərhəd torpaqları vuraraq hündürlüyü 30 metrə çatan sunamilər yaradıb və nəticədə 14 ölkədə 230 mindən çox insan həlak olub. Bu, tarixin ən ölümcül təbii fəlakətlərindən biri idi. Ən çox zərər çəkən İndoneziya, ardınca Şri-Lanka, Hindistan və Taylanddır. 9,1-9,3 bal gücündə bu, bu günə qədər üçüncü ən böyük zəlzələ idi. 8,3 ilə 10 dəqiqə arasında davam edən zəlzələ indiyə qədər görülən ən uzun müddətə malik olub və bütün planeti 1 santimetr hərəkət etdirərək Alyaskaya qədər zəlzələlərə səbəb olub.

4- Hələb zəlzələsi - Suriya (1138)

11 oktyabr 1138-ci ildə Suriyanın Hələb şəhərində baş verən zəlzələdə təxminən 300 min insan həyatını itirmişdi.

5- Tanşan zəlzələsi - Çin (1976)

1976-cı il iyulun 28-də baş vermiş zəlzələnin episentri Çinin Tanşan şəhərində olub. 7,8 bal gücündə zəlzələ nəticəsində 180 min bina dağılıb, 240 min insan həyatını itirib.

6- Haiyuan zəlzələsi (1920)

1920-ci ildə Gansu zəlzələsi olaraq da bilinən zəlzələ 7,8 bal gücündə idi. 200.000-dən çox insanın ölümü ilə nəticələnən fəlakət, Gansu bölgəsi də adlandırılan Lijunbu Haiyuan və Ganyanch'ı viran etdi. Təkcə Haiyuanda 73 min insan həyatını itirib. Xiji bölgəsindəki Sujiahe kəndi tamamilə yerə yıxılıb. Zəlzələ hətta Şimali Avropa ölkəsi olan Norveçdən də hiss olunub.

7- Haiti zəlzələsi (2010)

2010-cu il Haiti zəlzələsi 12 yanvar 2010-cu il tarixində baş vermiş zəlzələ 7.0 bal gücündə və episentri paytaxt Port-o-Prensdən 25 kilometr aralıda olmuşdur. Dağıdıcı zəlzələ yerin 13 kilometr dərinliyində baş verib. ABŞ-dakı Geoloji Xidmət 5,0 və 5,9 bal gücündə 14 yeraltı təkan silsiləsi qeydə alıb. Zəlzələdən təxminən 3 milyon insanın zərər çəkdiyi, ölənlərin sayının isə 50 ilə 100 min arasında olduğu bildirilib.

8- Xining - Çin (1927)

Bu, 1927-ci ildə Çinin Xinin əyalətində 7,9 bal gücündə zəlzələ olub. 200 minə yaxın insan həyatını itirdi, 500-dən çox məktəb və iş yerində maddi ziyan meydana gəldi.

9- Damqan - İran (856)

856-cı ildə İranda baş vermiş zəlzələnin maqnitudasının 8.0 olduğu və təxminən 200.000 insanın ölümünə səbəb olduğu təxmin edilir.

10- Yaponiya Zəlzələsi (2011)

Tohoku zəlzələsi və sunami 11 mart 2011-ci ildə Yaponiyanın Tohoku bölgəsində 9.0 bal gücündə zəlzələ olub. 9.0 bal gücündə zəlzələ Yaponiyada ən böyük zəlzələ və dünyanın ən yaxşı 5 zəlzələsi arasında elan edilib. Sunami ölkəyə böyük ziyan vurub. Zəlzələdə 15 min 828 adamın həyatını itirdiyi, 3 min 760 adamın isə itkin düşdüyü qeyd edildi. Avtomobil və dəmir yollarına ciddi ziyan dəyib, bir neçə yerdə yanğın baş verib, bənd uçaraq ərazini su basıb. Yaponiyanın şimal-şərqində 4,4 milyon ev işıqsız qalıb, 1,5 milyon ev susuz qalıb, zəlzələ nəticəsində ciddi ərzaq qıtlığı yaranıb.

Aysun / Demedia.az