Türkiyədə dağılan 200 bina araşdırıldı! - Səbəb betonda istifadə olunan “böyük daşlar”dır
Kahramanmaraşda baş verən 2 zəlzələdən sonra İstanbul Bakırköy Respublika Baş Prokurorluğu zəlzələ bölgəsində uçan binaların araşdırılması üçün Tekirdağ Respublika Baş Prokurorluğundan ekspert qrupu istəyib.
Demedia.az xəbər verir ki, istək üzərinə Tekirdağ Namık Kamal Universiteti Çorlu Mühəndislik Fakültəsi İnşaat Bölümündən müəllim, inşaat mühəndisi Dr. Aralarında Əhməd Balın da olduğu memar, inşaat və geologiya mühəndislərindən ibarət 10 nəfərlik heyət Adıyamana gedib. Alimlər çökən binaları araşdıraraq nümunələr götürərək hazırladıqları hesabatı Bakırköy Respublika Baş Prokurorluğu ilə Ekologiya, Şəhərsalma və İqlim Dəyişiklikləri Nazirliyinə təqdim ediblər.
Dr. Ahmet Bal, təyin olunduqları Adıyamanın mərkəz və rayonlarında 8 gün ərzində binaların dağıntılarını araşdırdıqlarını söyləyib. Binaların dağıdılmasının səbəbini müəyyən etməyə çalışdıqlarını bildirən Bal, Adıyamanda 1500-ə yaxın ağır dağıntının olduğunu, 200 binanı araşdırdıqlarını, dəlil və elmi məlumat topladıqlarını qeyd edərək deyib:
"Ən əsası çatışmazlıqdır, təəssüf ki, bina fondumuz çox köhnədir. Baxdığımız binaların 95 faizi 1998-ci ildən əvvəl tikilib. Təbii ki, onlar reqlamentin tələblərinə cavab vermirdi. Məsələn, betonla bağlı xüsusiyyətlər. materialı, xüsusilə konstruktiv dizaynı əskik olduğu üçün.Məsələn, bölgədə TOKİ tərəfindən tikilən bəzi binalarda çatlar yox idi, lakin təəssüf ki, bu, 1998-ci ildən əvvəl tikilmiş tikililərdə o qədər böyük dağıntılara səbəb oldu. Biz getməzdən əvvəl AFAD ilə birlikdə bölgədəki stansiyaları və sürətlənmə qeyd stansiyalarını qiymətləndirdik.Təbii ki, bu sürətlənmələr zəlzələnin böyüklüyü baxımından çox əhəmiyyətli idi, zəlzələnin gücü və təsiri baxımından aşağıdakıları gördük. Bu binalar.Gözləniləndən təxminən 3 dəfə böyük qüvvələr var idi və hətta Türkiyədəki qırılma xətlərində şaquli sürətlənmələr var idi ki, bu da çox yaygın olmayan, lakin şaquli sürətlənmələr də var idi.. nəinki şərq, qərb, şimal, cənub. camış da şaquli salınım yaşadı. Bunun böyük olmasının ən mühüm səbəbi bunun ardıcıl iki dəfə baş verməsi idi və təbii ki, bu, gözləniləndən xeyli yüksək sürətlənmə rekordu idi. Biz elmi komitə olaraq əvvəlcə bu sürətlənmə qeydlərini və strukturlara təsir edən qüvvələri hesabladıq”.
Dr. Əhməd Bal, araşdırdıqları binalarda məlum olanın əksinə olaraq dəniz qumunun olmadığını ifadə edib: "Binaları dağıdan səbəb aqreqat dediyimiz betonun içindəki daşlardır. Bunlar müəyyən ölçüdə olmalıdır. Onlar armatur boşluğundan, yəni 2 santimetrdən çox olmamalıdır.7-8,10 santimetr diametrli aqreqatlardan ələksiz istifadə olunurdu. Bu aqreqatlar dəmir-betonun ən əsas prinsipi,beton və poladın yapışmasıdır.Vaxt daş böyükdür,aderans təmin edilmir və təəssüf ki,beton öz funksiyasını yerinə yetirmir.Bunun mühüm səbəbi konstruksiyaların birdən-birə çökməsinə səbəb olmasıdır.Eklənmədən istifadə edilən və şüurlu istifadə olunmayan iri daşlar yapışmanın qarşısını alır. dəmir-beton arasında qalması binaların birdən-birə uçmasına səbəb olub".
Aysun / Demedia.az
