Yeni okean... - 500 ilin enerjisi 8-10 metr yer dəyişdirdi
2005-ci ildə Efiopiyanın şimalındakı Afar bölgəsindəki Dabbahu vulkanında baş verən püskürmələr görünməmiş görüntülər yaradıb.
Demedia.az xəbər verir ki, partlayışlardan əvvəl və sonra güclü seysmik aktivliyə görə yerin qabığı fermuar kimi açılıb və böyük bir çat əmələ gəlib. Tezliklə bu çuxurun uzunluğu 60 kilometrə, eni 8 metrə, orta dərinliyi isə 2 metrə çatdı. Zaman keçdikcə bu, getdikcə daha çox böyüdü və Efiopiyadan başqa bölgədəki digər Afrika ölkələrinin coğrafi quruluşuna təsir göstərməyə başladı. Bölgədə uzunmüddətli araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, hadisə gələcəkdə gözləniləndən daha böyük təsirlərə səbəb olacaq.
Bölgədəki inkişaflardan sonra elm adamlarının araşdırmaları nəticəsində çatın əslində Şərqi Afrikanı qitənin qalan hissəsindən ayıracaq və yeni bir okeanın yaranmasına səbəb olacaq bir açılış olduğu qənaətinə gəldi. Bu nəticənin, Uqanda və Zambiya kimi dənizə çıxışı olmayan ölkələrin bir neçə milyon il ərzində öz sahil zolağına sahib olma ehtimalı ilə tədricən yeni bir su hövzəsinin formalaşmasına səbəb ola biləcəyi bildirilir.
Yaranmağa başlayan çatın Afrika, Ərəbistan və Somali plitələrinin kəsişməsində yerləşdiyinə diqqət çəkən elm adamları Ərəbistan və Somali plitələrinin 30 milyon ildir Afrika plitəsindən uzaqlaşdığını xatırladaraq, çatın Şərqi Afrika Riftinin tektonik hərəkətləri ilə əlaqədardır. Geoloqlar GPS cihazları vasitəsilə bölgədəki aktivliyi millimetrlə ölçə bildiklərini bildiriblər.
ABŞ-ın Kaliforniya Universitetinin fəxri professoru, dəniz geofiziki Ken Macdonald: "Ölçmələrdə istifadə edilən cihazlarla bölgədəki hərəkətliliyi millimetrik hesablamalarla ölçə bilərsiniz. Ölçmələrdən əldə etdiyimiz nəticələrə görə, əldə edə bilərik" dedi. bölgə haqqında daha yaxşı təsəvvür. Milyonlarla il ərzində əmələ gələn bu çat çatdır. "Bu vadi Ədən körfəzi və Qırmızı dənizlə doldurulacaq. Afrika qitəsi iki hissəyə bölünəcək. kiçilir və Hind okeanında Efiopiya və Somalinin hissələrindən ibarət böyük bir adaya çevrilir".
Efiopiya sərhədləri içərisində başlayan açılışın uzun müddətdə Afrika qitəsini ikiyə böləcəyini düşünən elm adamları bu prosesin təxminən 10 milyon il çəkəcəyini təxmin edirlər. Tədqiqatçılar Afarda apardıqları araşdırmaların zəlzələlər və vulkan püskürmələri ilə bağlı yeni tapıntılar təqdim edəcəyini gözləyirlər.
Planetdə baş verən dəyişikliyin ümumiyyətlə milyonlarla il ərzində araşdırıldığını bildirən elm adamları Afar bölgəsindəki inkişafın çox sürətlə irəlilədiyini bildiriblər. Bir çox tədqiqatçılar bölgənin yeni okeanın doğulmasını öyrənmək üçün unikal fürsət təqdim etdiyini xüsusilə vurğuladılar.
Aysun / Demedia.az
