İki ölkə arasında döyüşə səbəb olan meteorit! - 8 min dollara satılır

Kredit kartından böyük olmayan bir dilim "kosmik daşı" Christie's-də "böyük" qiymətə satılır: daha doğrusu 8820 dollar. (Təxminən 171 min lirə)

Satışa çıxarılan bu parça tarixdə göydən buğda sahəsinə düşdüyü görülən ilk qeydə alınmış meteoritdir. Bəzi tarix kitablarında və əlyazmalarda bu, 1492-ci ildə Yerə düşdüyü zaman planetdə baş verən yeganə böyük hadisə kimi təsvir edilir.

Hərrac evinin elmi alətlər, sferalar və təbiət tarixi bölməsinin rəhbəri Ceyms Hylop deyir: “Bu, meteoritlərin həqiqətən mövcud olması haqqında elmdən əvvəlki konsensusa gedib çıxır”.

Məşhur Ensisheim meteoritinin hərraca çıxarılması ilk dəfə deyil, çünki əvvəllər Christie's və rəqibi Sotheby's-də bir neçə qram ağırlığında kiçik parçalar satışa çıxarılıb. Bununla belə, tarixi əhəmiyyətinə və hekayəsinə görə hələ də kolleksiyaçılar üçün populyar və maraqlı bir obyekt olaraq qalır.

Bazar günü 23 onlayn təklif alan daş 2600 dollara çatdı. Martın 28-də hərrac bağlanarkən daşın qiyməti 8820 dollara qalxıb. Christie's də 2021-ci ildə bu meteoritin fərqli, daha ağır parçasını (15 qram) 15.000 dollara satdı.

Alimlərin hesablamalarına görə, planetimizə hər gün 48,5 milyard ton meteorit yağır, lakin onları düşdüyü yerdə tapmaq ot tayasında iynə axtarmaqla bərabərdir. Daşların əksəriyyəti Yer atmosferində əriyir və ya planetimizin yetmiş faizini əhatə edən dənizlərə düşür.

Yer kürəsində 60 mindən çox kosmik süxur aşkar edilib. NASA-nın məlumatına görə, bu qayaların böyük əksəriyyəti asteroidlərdən, lakin kiçik bir hissəsi, təxminən, iki mində biri Marsdan və ya Aydan qaynaqlanır. Ən azı 175 meteoritin Qırmızı Planet mənşəli olduğu aşkar edilib.

​Ensisheim meteoriti adi çınqıl meteorit kimi tanınır və onu Yer üzündə ən çox yayılmış yad (yerdən kənar) qaya növü edir. Ancaq orta əsrlərdə belə bir möcüzəni təsvir etmək üçün heç bir söz yox idi. 1800-cü illərin əvvəllərində, Ensisheimdən 300 il sonra, Avropa və ABŞ-da bir çox meteorit hadisələrindən sonra elm adamları kosmosdan qayaların düşə biləcəyini anladılar.
Meteorit Cəmiyyətinin məlumatına görə, Kristofer Kolumb Baham adalarına gəldikdən bir neçə həftə sonra meteorit Fransanın Ensişeym qəsəbəsinə düşüb. 1492-ci il noyabrın 7-də baş verən hadisəni bir gənc görüb və şəhər əhalisini 127 kiloluq meteoritə aparıb. Şəhər əhalisi daşın ərimiş qabığına və onun yerdə açdığı üç metrlik çuxura heyrətlə baxırdılar. Hətta Alp dağlarının enmə nöqtəsindən 150 kilometr aralıda olan insanlar od topunun partladığını eşitmişdilər və o, heç də ildırım çaxmasına bənzəmirdi.

Sonralar şəhərin əyanları vandalizmin qarşısını alana qədər şəhərlilər daş parçaları almağa başladılar, bunun xeyir gətirəcəyinə inandılar. İyirmi gündən sonra Roma imperatoru I Maksimilian Ensişeymdə baş verən hadisəni Tanrının əlaməti kimi qəbul edərək Fransaya müharibə elan etdi.

Meteorit düşdükdən bir ay sonra şair Sebastian Brant bu barədə yazaraq onu tufan buludundan yanan üçbucaqlı qaya kimi təsvir etdi. Sonra onu ildırım daşı adlandırdılar və Brant onun xaç işarəsi daşıdığını iddia etdi.

Erkən publisistika sayıla biləcək bu hekayə birtərəfli bülletenlərdə çap edilərək ətraf şəhərlərə də yayılıb. İlkin olaraq latın və alman dillərində yazılmış misralar icazəsiz tərcümə edilərək çoxaldılanda sirli daşla bağlı məlumatlar yayılıb.

Şair Brant da bu daşı siyasi bir məqama çəkdi: o, bunun Fransa tərəfi üçün pis əlamət olduğunu iddia etdi.

Aysun / Demedia.az