Google mərcan qayalarını dinləməyinizi istəyir... - Səbəbi...
Yer kürəsinin mərcan rifləri iqlim dəyişikliyi, həddindən artıq balıq ovu və çirklənmə səbəbindən həyəcan verici sürətlə azalır. Google mərcan riflərinin qorunması və hətta bərpası üçün dəstəyinizi axtarır və bunu sizə kömək etmək üçün platforma hazırlayıb. Sizə sadəcə qulaq asmaq lazımdır...
Dəniz bioloqu Stiv Simpson və dəniz ekoloqu Meri Şodipo ilə birgə həyata keçirilən yeni layihə mərcan riflərini bərpa etmək və okeanın problemli yaşayış yerləri haqqında məlumatlılığı artırmaq məqsədi daşıyır.
“Mərcanların axtarışı” adlı vətəndaş elmi layihəsi Google İncəsənət və Mədəniyyət və dünyanın hər yerindən dəniz bioloqları arasında əməkdaşlığa əsaslanır. Onlayn platforma vasitəsilə mərcan qayalarının sualtı qeydlərini dinləyərək mühafizə yönümlü süni intellekt modelinin yetişdirilməsi hədəflənir. İnsanlardan ekosistemləri izləmək və riflərin bərpası imkanlarını müəyyən etmək üçün balıq, karides və digər dəniz canlılarının çıxardığı səsləri müəyyən etmələri xahiş olunur.
Alimlər Avstraliya, İndoneziya, Filippin, ABŞ, Panama və İsveçdəki 10 qaya üzərində sutkada 24 saat səs yazan hidrofonlar quraşdırıblar. Yaranan səslər zədələnmiş qayalıqlarda "həyatı xatırlatmaq" üçün istifadə olunacaq. Beləliklə, regionun biomüxtəlifliyinin bərpa olunacağına ümid edilir.
Google-un paylaşdığı məlumata görə, eşitəcəyiniz audio datasetlər hələ elm adamları tərəfindən yoxlanılmayıb. Siz brauzer pəncərəsini açacaqsınız, sualtı çəkilişləri dinləyəcəksiniz (qulaqlıqdan istifadə etmək daha yaxşıdır) və bunun həyat əlaməti ola biləcəyinə inandığınız zaman ekrandakı düyməyə toxunacaqsınız. Qoyduğunuz işarə tədqiqatçılara göndəriləcək və bələdçi olacaq. Əgər kifayət qədər insan layihəyə töhfə verərsə, bu məlumatlar prosesi avtomatlaşdırmağa kömək edəcək.
Vebsaytda layihə haqqında deyilir: “O, ekosistemin sağlamlığının monitorinqi, qeyri-qanuni balıq ovu və bərpa sahələrində uğurun ölçülməsi üçün istifadə olunacaq”. Məlumatlar mərcan rifləri üzrə tədqiqatları təkmilləşdirmək, eləcə də səsləri dinləmək üçün hazırlanmış süni intellekt modelini hazırlamaq üçün istifadə olunacaq.
Milli Okean və Atmosfer Administrasiyasına görə, qeyri-qanuni balıq ovu və yaşayış yerlərinin məhv edilməsi ilə yanaşı, iqlim dəyişikliyi mərcan rifi ekosistemləri üçün ən böyük qlobal təhlükədir. Yüksələn dəniz temperaturu bütün planetdəki riflərdə kütləvi mərcan ağarmasına səbəb olur. Atmosferdə CO2 səviyyəsinin artması okeanların geniş şəkildə turşulaşmasına səbəb olur ki, bu da mərcanları yeyir.
Mərcan rifləri əslində səslərlə doludur, onları dinləməklə iqlim böhranının fəsadlarından nə qədər təsirləndiyini anlamaq mümkündür və səssizlik də yəqin ki, həyatın azalması ilə bağlıdır.
Dəniz bioloqu Steve Simpson deyir ki, "Mərcan rifləri təəccüblü dərəcədə səs-küylü yerlərdir, lakin zədələnmiş və ya həddindən artıq ovlanan ərazilərdə dəniz həyatının olmaması səbəbindən daha sakit olurlar".
Simpson töhfənin əhəmiyyətini izah edir: “Bir nəfərin oturub dinləməsi üçün həddən artıq çox səs yazısı var, ona görə də siz daxil olursunuz.” O əlavə edir: “Dinləmə kollektivi yaratmaq üçün sizin köməyinizə ehtiyacımız var.
Mütəxəssislərin fikrincə, mərcan riflərinin səs mühitinin təhlili innovativ yanaşmaya səbəb ola bilər. Google layihəni “bioakustik missiya” adlandırır. Hansı qayaların təsirləndiyini öyrənməklə yanaşı, elm adamları orada yaşayan canlıları müəyyən edə bilər, beləliklə, onların biomüxtəlifliyini necə bərpa etmək üçün bir sıra addımlar atıla bilər.
Platformadakı hər bir qeyd qeydə alınmış səs dalğalarının tezliklərini göstərən spektroqramla birləşdirilir. Layihə yüksək və aşağı tezlikli səslərə malik canlıları necə ayırd etməyi öyrənməyə imkan verir və sadəcə səs eşitdiyiniz zaman düyməni sıxmağınız kifayətdir.
Aysun / Demedia.az
