Marsa gedən bütün astronavtlar qadın olmalıdır, çünki...
Marsa getmək üçün doğru insanları tapmaq asan olmayacaq.
Onlar heç vaxt geri qayıtmamaq riskinə hazır olmalı, qırmızı planetə çatmaq üçün təxminən yeddi ay qapalı kosmik gəmidə oturmalı və hər hansı bir missiya üçün Yer kürəsində ən yaxşı təlim keçmiş mütəxəssislərdən bəziləri olmalıdırlar.
Ancaq bir araşdırmaya görə, bu astronavtların cavab verməli olduğu daha bir kriteriya var: qadın olmaq. İlk Marsa səyahətə qatılacaq hər bir astronavt qadın olmalıdır.
Əslində bu fikir heç də yeni deyil. 1950-ci illərdə NASA-nın Həyat Elmləri Xüsusi Komitəsinin yüksək vəzifəli məmurları Kosmosda Lovelace Qadın proqramı adlı bir araşdırma apararaq qadın astronavtların demək olar ki, hər cəhətdən kişilərə nisbətən kosmosa uçmaq üçün daha uyğun olduğunu qeyd etdilər.
Ümumiyyətlə, qadın bədəni kişi bədənindən daha kiçik və yüngüldür. Buna görə də qadın orqanizmi kosmosda daha az oksigen və daha az kalori tələb edir, bu da çəki və resurslara qənaət edir. Bundan əlavə, qadınların reproduktiv sistemləri radiasiyadan daha çox izolyasiya edilir və qadınlar kişilərə nisbətən infarktlara daha az meyllidirlər. Beləliklə, xülasə olaraq, qadınların həm daha az resurs və daha az yerə ehtiyacı var, həm də macəranı izah etmək üçün sağlam bir şəkildə geri qayıtma ehtimalı daha yüksəkdir.
Təbii ki, 1950-ci illər gender bərabərliyi ilə tanınmırdı, ona görə də qadınlara kosmos missiyaları üçün şans verilmirdi. Sally Ride-nin 1983-cü ildəki məşhur kosmosa uçuşuna qədər amerikalı qadınlar kosmosdan saxlanılırdı, halbuki onlar əvvəlki bütün raket buraxılışlarında görkəmli rol oynayırdılar.
İndi yeni bir araşdırma, Dr. O, 1950-ci illərdə W. Randolph Lovelace II və General Donald Flickinger-in fikirlərini bir daha təsdiqləyir və astronavtların ilk növbədə qadın olmasının faydalı ola biləcəyini təklif edir.
Təhlil, ən uyğun astronavtın necə görünəcəyini görmək üçün uzun kosmos uçuşlarında kişi və qadınların təxmini oksigen istehlakı, ümumi enerji xərcləri, karbon qazı və istilik istehsalı və su tələblərinə baxdı.
Araşdırmalar nəticəsində kişi astronavtların tək bədən ölçülərinin bütün ölçüləri artırmağa kifayət etdiyi görülüb. Müəyyən edilib ki, astronavtlar kişi idisə, ümumi enerji xərcləri yüzdə 30, oksigen istehlakı yüzdə 60, karbon qazı istehsalı 60 faiz, su tələbatı isə 17 faiz artıb.
Qadın astronavtlar üzərində aparılan araşdırmalarda yüzdə 30 azalma müşahidə olunub. Birləşmiş Ştatlarda kişi və qadının orta boy və çəkisinə əsaslanaraq, astronavtların qadın olması halında qida tələbatında və oksigen istehsalında 41 faizə qədər azalma tapdılar.
Daha kiçik Mars yaşayış modullarına keçidlə yanaşı, məlumatlar bütün qadın ekipajların Marsa ilk eniş üçün daha sərfəli ola biləcəyini göstərir. Kosmik gəmi yeddi ay səyahət etdiyi və yeganə yanacaqdoldurma stansiyası Yerdən 264 milyard 72 milyon kilometr geridə qaldığı üçün səmərəliliyin hər bir detalı həyati əhəmiyyət kəsb edir və bəlkə də düzgün cavab qadın astronavtlardır.
Aysun / Demedia.az
