Sosial media beyni yorur və... - ARAŞDIRMA
Sosial media zehni olaraq yorucu ola bilər.
Sosial medianın davranışa necə təsir etdiyi ilə bağlı apardığımız son təcrübələrə görə, zehni olaraq yorğun olduğunuz zaman yazıların çox sayda bəyənilməsinin təsirinə məruz qalmağınız ehtimalı daha yüksəkdir. Hətta ehtiyacınız olmayan və ya istəmədiyiniz məhsulların reklamına klikləmək nöqtəsinə qədər gedə bilərsiniz.
Bir reklam professoru kimi mən illərdir sosial media davranışını öyrənirəm. 2022-ci ilin sonlarında həmkarım Erik Heyli və mən müxtəlif zehni yüklər altında olan insanların reklamlara necə fərqli reaksiya verdiyini yoxlamaq üçün 18-65 yaşlı amerikalılar arasında üç onlayn araşdırma apardıq.
Bütün tədqiqatlarda nəzarət qrupuna heç bir tapşırıq verilməyib, onlara yalnız bir elana baxmağa icazə verilib. İkinci qrup isə doqquz rəqəmli rəqəmi yadda saxlamalı, sonra isə reklama baxmalı idi. Üçüncü qrup isə 30 saniyə ərzində İnstaqram lentini vərəqlədikdən sonra elana baxıb. Birinci araşdırmada iaşə xidmətindən, ikincisində dondurmadan, üçüncüsü isə qəhvə dənələri haqqında reklamdan istifadə edilib.
Reklam şəkli və başlığı hər qrup üçün eyni idi, yalnız bəyənmə sayı dəyişdirildi. İştirakçılar təsadüfi olaraq bir neçə yüz bəyənmə və ya on minlərlə bəyənmə alan bir reklam gördülər. Reklamı gördükdən sonra hər bir iştirakçı məhsulu almağa nə qədər hazır olduqlarını və məlumatı emal etmək üçün nə qədər zehni səy sərf etdiyini qiymətləndirdi. İnstaqramdan ilk istifadə edən qrup, çoxlu bəyənmə və ya şərh olduqda, seçilən məhsulu almaq istəyən qrup idi. Həmçinin, eyni qrup reklamı qiymətləndirmək üçün ən çox zehni səy göstərdiklərini bildirdi.
Bir araşdırmada insanlardan nə üçün məhsul almaq istədiklərini izah etmələrini istədik və nəzarət qrupunda olanlar seçimlərinə sadə, rasional cavablar verdilər: “Dondurma dadlarının və ləzzətlərinin necə olacağını düşünürdüm” və ya “Mən elanı bəyəndim. Sadə və təmiz. Bu, birbaşa mətləbə keçmək kimidir.
Ancaq sosial mediada cəmi 30 saniyə gəzənlər çox vaxt mənasız cavablar verirdilər. Məsələn, bəziləri "yemək" və ya "boşqab" kimi bir sözdən ibarət cavablar verdi. Digərləri bizə məlumatı emal etməkdə çətinlik çəkdiklərini açıq şəkildə bildirdilər: “Şəkildə çoxlu söz və seçim var idi”.
Aysun / Demedia.az
