Atatürkdən başqa heç kimin bilmədiyi FAKT
Mustafa Kamal Atatürk Bandırma bərəsi ilə Samsuna yola düşməzdən əvvəl Ordu Müfəttişliyindən icazə aldıqdan sonra hislərini dilə gətirdi:
“Bəxt mənim üçün o qədər əlverişli şərait hazırladı ki, nazirlikdən çıxanda hiss etdiyim şövqlə dodaqlarımı dişlədiyimi xatırlayıram. Qəfəs açıldı, qarşısında geniş bir kainat, qanadlarını çırparaq uçmağa hazırlanmış bir təyyarə.Quş kimi idim”.
Atatürk ona ordu müfəttişi vəzifəsi verildikdən sonra Samsuna yola düşməzdən əvvəl Şişlidəki evində yol hazırlıqları görür, eyni zamanda etibarlı dostları ilə görüşməyi unutmur. O, səyahətinə nə və necə çıxacağına dair fikirlər yaradırdı. Çünki Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Osmanlı donanmalarına da böyük ziyan dəyib. Digər gəmilər təmir üçün Almaniyaya göndərilib. Bununla əlaqədar Bandırma Bərəsi Mustafa Kamal Atatürk və yoldaşlarını əlimizdə olan imkanları təqib edərək Samsuna aparmaq üçün ayrılmış, 01.05.1919-cu il tarixində gəminin süvarilərinə İsmayıl Hakkı Kapitanı təyin edilmişdir.
Bandırma həmişə Mərmərə dənizində səyahət edib, çünki 41 yaşlı gəmini Qara dənizin təlatümlü sularına sürmək təhlükəsiz deyil. Halbuki kapitan İsmayıl Hakkı yaxşı kapitan olmaqla yanaşı, Qara dənizi də yaxşı bilən bir insan idi. O, birlikdə yola düşəcəyi kapitan Mustafa Kamalı Şişlidəki evinə dəvət etdi. Onun oturub gəmi haqqında danışmasını istədi. Birlikdə yola düşmə kursunu hesabladılar, gəminin xüsusiyyətlərini nəzərdən keçirdilər. Kapitan Atatürkə gəminin 41 yaşında olduğunu, lakin bəzi hazırlıqlar görülsə, yola düşə biləcəklərini söylədi. Bu arada Bandırma bərəsi ilə bağlı söz-söhbətlər də artıb. Gəminin iki kompasının işləməməsi, kapitanın naşı olması və ilk dəfə Qara dənizə gedəcəyi ilə bağlı yayılan xəbərlər aparıcı söz-söhbətlər sırasında olub.
Bandırma gəmisi 1878-ci ildə Şotlandiyada inşa edilib. Bu, çəkisi 192 ton, uzunluğu 47,7 metr olan yük gəmisi idi. Gəmi (1878-1883) 5 il 'Torecarderto' adı altında İngiltərə bayrağı ilə, daha sonra 9 il 'Kymi' adı ilə Yunan bayrağı ilə (1883-1894) istismar edildi. Kymi gəmisi o dövrdə Dəniz Yolları mənasını verən Osmanlı İdarəsi-i Mahsusa'ya verildi və Türk bayrağı qaldırılaraq adı 'Panderma' olaraq dəyişdirildi. 'Panderma' adı altında olan gəmi 16 ildir Mərmərə dənizi sahillərində Tekirdağ, Mürefte, Şarköy, Kara Biga və Erdek arasında yük və sərnişin səfərləri edib. İdarə-i Mahsusa 28 oktyabr 1910-cu ildə statusunu dəyişdirərək Osmanlı Naviqasiya İdarəsi adını aldığında gəminin adı 'Bandırma' olaraq dəyişdirildi.
Aysun / Demedia.az
