Titanik bu tarixdə tamamilə məhv olacaq! - 11 il sonra bunu üzə çıxaran komanda
Titanik - dünyada çoxlu romanların, filmlərin və sənədli filmlərin mövzusu olmuşdur.
Bir əsrdən çoxdur ki, əhəmiyyətli bir populyar mədəniyyət obyektinə çevrilmişdir. O, tikildiyi zaman tarixin ən böyük kruiz gəmisi idi. “Bu gəmini Allah da batırmaz” deyirdilər, amma 1912-ci il aprelin 15-də bütün dünyanı şoka salan gəmi aysberqlə toqquşaraq batdı.
Üstəlik, onun batması tikintisindən daha çox səs-küy yaratdı. Onun qalıqlarının tapılmasına 50 ildən çox vaxt lazım olub. Ancaq bu gün hələ də bəzi cavabsız suallar və çoxlu yarımçıq hekayələr var. Atlantik Okeanında 3800 metr dərinlikdə uzanan Titanik bu günlərdə yenidən dünyanın gündəminə gəlib. Səbəb Titanik gəmisinin qalıqlarının ən aydın görüntülərinin bu yaxınlarda dərc olunmasıdır. Yüksək keyfiyyətli kameralarla qeydə alınan 700 min fotoşəkil birləşdirilərək yaradılan görüntülərlə dünyanın ən məşhur qəzalarından birini işıqlandırması gözlənilir. Bütün gözlər əldə edilən görüntülərdə olsa da, Titaniklə bağlı yeni həqiqət onu eşidən hər kəsi təəccübləndirəcək.
1930-cu ildə ABŞ-da qurulan Woods Hole Okeanoqrafiya İnstitutu (WHOI) Titanikin batmasının 100-cü ildönümünü qeyd etmək üçün 2012-ci ildə gəminin qalıqlarına dalış etdi. Dövrün yüksək texnologiyalı cihazları ilə həyata keçirilən bu dalışın əvvəllər işıqlandırıla bilməyən bir çox hissələrinə aydınlıq gətirəcəyi gözlənilirdi.
Gəminin daha əvvəl rejissoru Ceyms Kemeronun 11 Oskar mükafatı qazanmış "Titanik" filmində olduğu kimi tək parça batdığına inanılırdı. Həqiqəti 1985-ci ildə ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrindən təqaüdə çıxan dəniz zabiti Robert Ballard açacaqdı.
Titanik əvvəlcə White Star Line şirkətinə məxsus 269 metr uzunluğunda transatlantik gəmi idi. İlk səyahətini 1912-ci ildə etməli olan gəmi suya salınmazdan əvvəl kiçik bir qəza keçirdi. Gəminin 6-cı qazanxanasında baş verən yanğın korpusu zəiflədib və mühəndislər həmin əraziyə yamaq vurublar. 1912-ci il aprelin 14-də saat 23:40-da gəmi üzməyə az qalmış, yanğın nəticəsində zəifləmiş yerdə aysberqlə toqquşub. Bu səbəbdən gəmiyə dəyən ziyan gözləniləndən çox olub.
Gəminin baş mühəndisi Thomas Andrews, Titanik batmazdan əvvəl 2224 nəfəri xilas etmək üçün təxminən 1 saat 40 dəqiqə vaxtlarının olduğunu açıqladı. Bununla belə, Titanik əvvəllər düşünüldüyündən daha güclü idi. Gəmi düz 2 saat 40 dəqiqə suda qala bilib.
Gəmidən düşərək xilasedici sallara minən sərnişinlər okeanın ortasında bir az qaranlıqda gəmini görüb, dünyanın ən böyük gəmisinin batmasının şahidi olublar. Şahidlərin dindirilməsi zamanı gəminin ikiyə bölünərək suya batdığı qeyd edilib.
Lakin qəza zamanı gəmidə olan White Star Line şirkətinin icraçı direktoru Cozef Brüs İsmay bunun əksini iddia edib. İsmay sağ qalanların travmatik vəziyyətdə olduqları üçün gəminin ikiyə bölündüyünü söylədiklərini iddia edib. İsmayılın bu iddiaları 1985-ci ildə gəminin qalıqları tapılanda qəti şəkildə itirildi.
Robert Ballard qalıqları kəşf edəndə onun Titanikə aid olub-olmadığını dərhal anladı. O dövrdə kömürlə təmin edilən yanacağa ehtiyac olduğu üçün gəmilərin fərqli qazan modelləri var idi. Ballardın Titanik'i dərhal tanımasına səbəb olan qazan modeli idi. 'Nautilus' tipli qazan yalnız 3 bacı olan Titanik, Olympic və Britannic gəmilərində istifadə edilmişdir. Ballard Olimpik və Britannikin harada olduğunu bilirdi. Yalnız Titanik qaldı.
Ballard dağıntılar altında batan gəminin Titanik olduğunu bəyan edəndə anlaya bilmədiyi tək şey qalıqların ölçüsü idi. Onun kəşf etdiyi 269 metrlik gəminin ölçüsü demək olar ki, yarısı qədər idi. Bunun səbəbi isə gəminin batmasına şahid olanların illərdir ikiyə bölündüklərini iddia edərkən əslində haqlı olmaları olub. Titanik həqiqətən də gəminin dayanıqlığı üçün ən vacib hissələrdən biri olan "gövdə" nöqtəsində ikiyə bölündü. Yay və arxa tərəf düz 800 metr aralıda tapıldı. Üstəlik, arxa tərəf batarkən əks istiqamətdə spiral fırladı və beləcə dibində oturdu.
Aysun / Demedia.az
