Niyə böcəklər işığın ətrafında dolaşır?
Niyə böcəklər süni işıqdan təsirlənir?
Bu mövzuda çoxlu nəzəriyyələrin olduğunu söyləmək olar. Bəlkə güvələr yol tapmaq üçün Ayı izləyir və Ay kimi gördükləri işıqlar onları aldadır. Ola bilsin ki, böcəklər işığa doğru qaçmağa və ya qaranlığı tapmağa çalışırlar. “Qaranlığı tapmaq” ifadəsini açmaq lazımdır, çünki burada “Mach band effekti” adlı optik illüziya işə düşür.
Owens deyir: "Parlaq bir ərazinin sərhədi qaranlığın qalan hissəsindən daha qaranlıq görünəcək".
Böcəklər və onların davranışları ilə bağlı işi ilə tanınan Philip S. Callahan tərəfindən 1965-ci ildə aparılan bir araşdırma, işıqların hansısa şəkildə cütləşən feromonları təqlid edə biləcəyini və bu həvəsi tətiklədiyini irəli sürdü. Florida Universitetinin kəpənəkləri və onların duyğu sistemlərini tədqiq edən tədqiqatçısı Yaş Sondhi "Bu çılğın bir nəzəriyyə idi!" "Ancaq o zaman heç bir nəzəriyyənin sübutu yox idi" dedi.
Owens, həmçinin qədim təkamül reaksiyalarının diqqətdən kənarda qaldığını və buna görə də həşəratların süni işıqlara uçduğunu vurğulayır. Owens deyir:
Təkamül tarixinin çox hissəsi üçün gecə demək olar ki, tamamilə qaranlıq idi.
Xüsusi fərziyyələri yoxlamaq çətindir, çünki həşəratları uçuşda müşahidə etmək asan deyil. Yeni texnologiyalar nəhayət bu suala daha yaxşı cavab verə bilər. Yasin Sondhi, London İmperial Kollecindən Samuel Fabian və digər tədqiqatçılarla birlikdə bioRxiv-də 2023-cü ildə çap olunmuş, lakin hələ də nəzərdən keçirilməmiş məqaləsi üçün güvələri, cırcıramaları və digər həşəratları yüksək sürətli kamera ilə qeydə alıb. Tədqiqat zamanı onlar gözlənilməz bir şeyin fərqinə varıblar: Güvələr və cırcıramalar mümkün qədər arxalarını işığa tutublar.
Güvənin işığa olan həvəsinin səbəbi hələ də bir qədər sirr olaraq qalır.
Bu müşahidələrə əsaslanan ən son nəzəriyyə, bəzi böcəklərin bir istiqamət olaraq işığa doğru uçmasıdır: Adətən işıq yuxarı, qaranlıq isə aşağı deməkdir. Owens sözügedən yeni araşdırmanın bir hissəsi deyil, lakin şərh edir:
Aysun / Demedia.az
