Saturnun bu peyki hər kəsi heyran qoydu: Hər yerdə su var, həyat ehtimalı da var...
Saturnun peyki Enceladus, səthindən təxminən 10 kilometr yüksəklikdə geyzerə bənzər su buxarını püskürür, məsafəni göstərmək üçün aşağıdakı kimi misal verə bilərik; Təsəvvür edin ki, Beşiktaşdan çıxıb İstanbulun Eminönü meydanına gedirsiniz...
Yerdən 25 dəfə kiçik və planetimizdən təxminən 1,3 milyard kilometr uzaqlıqda olan Enceladus, yaşadığımız mavi kürədən başqa yerlərdə də həyat axtaran planetoloqların diqqətini çəkib. Onun davamlı vulkan püskürməsi kosmosda dumanlı bir halqa yaradır və bu halqa Saturnun halqalarına əlavə olunur.
James Webb Kosmik Teleskopu ilə peyk üzərində aparılan araşdırmalar Enceladusun bütün Saturn sistemini su ilə necə təmin etdiyinə dair fikirlər verdi. Bu araşdırma ilə elm adamları okean dünyasının mikroskopik canlılara ev sahibliyi etmək potensialını daha yaxşı başa düşməyə ümid edirlər.
Mövzu ilə bağlı açıqlama verən araşdırmanın baş müəllifi Geronimo Villanueva, araşdırma qrupunun teleskopla apardığı müşahidələrdə Saturn ətrafında turunu 33 saatda tamamlayan peykin su reaktivləri fırlatdığını gördüklərini ifadə etdi.
Onlar belə güclü püskürmə görəcəklərini gözləmirdilər: Teleskoplar əvvəllər Enseladın səthindən yüzlərlə kilometr yüksəklikdə su reaktivlərini tutmuşdular. Bu yeni komanda tapdı ki, kiçik peyk saniyədə 300 litr su püskürür, o qədər intensivlikdə ki, olimpiya ölçülü hovuzu bir neçə saata doldurmaq olar.
"Qaz sütunu nəinki böyükdür, tamamilə hər yerdə su var" dedi Villanueva.
Müqayisə üçün qeyd edək ki, həlqəvi qaz sütunu Yerin peyki olan Ayın diametrindən 20 dəfə böyükdür. Komandanın araşdırmasına görə, bu suyun 30 faizi Enseladda qalır, 70 faizi isə peyklərlə dolu olan sistemin qalan hissəsini qidalandırır. Bu yaxınlarda bir qrup astronavt Saturnun orbitində fırlanan daha 62 peykin kəşf edildiyini elan edərək, peyklərin ümumi sayını 145-ə çatdırıb.
Cəmi 482 kilometr genişlikdə olan Enceladus 1980-ci ildə NASA-nın Voyager 1 zondu tərəfindən ilk dəfə araşdırılanda kiçik bir qartopu kimi görünürdü. İndi tədqiqatçılar ayın qalın buz təbəqəsinin altında duzlu okeanın olduğunu və metan qazı buraxdığını öyrəniblər. Bu qaz ümumiyyətlə dünyamızda bakteriyalar və digər mikroorqanizmlər tərəfindən yayılır. 2005-2017-ci illər arasında NASA-nın pilotsuz “Cassini” kosmik gəmisi də Saturnun halqaları və peykləri arasında uçaraq çoxlu yeni məlumatlar əldə etdi.
Elm adamları NASA-nı bu dünyanı araşdırmaq üçün yeni missiyalar etməyə sövq etməklə yanaşı, həm də onun səthinə enmək üçün maliyyə dəstəyi axtarırlar. Merilend ştatındakı Con Hopkins Tətbiqi Fizika Laboratoriyasında hazırlanmış Enceladus Orbilander missiyası 2050-ci illərdə başlayacaq və peyki kosmosdan və onun səthindən 1,5 il ərzində izləməyi hədəfləyəcək. Kosmos elmini inkişaf etdirməyi hədəfləyən qeyri-kommersiya təşkilatı olan Planetary Society-nin hesablamalarına görə, belə bir missiya təxminən 2,5 milyard dollara başa gələcək.
Aysun / Demedia.az
