Günəş sistemimizdə gizlənən nəhəng planet!

Günəş sistemimiz çox sıx bir bölgədir. Planetlərdən tutmuş aylara, kometlərə və asteroidlərə qədər milyonlarla cisim hərəkət edir. Və hər il biz Günəş sistemini ev adlandıran daha çox obyekt (adətən kiçik asteroidlər və ya sürətli kometlər) kəşf edirik.

1846-cı ilə qədər astronomlar səkkiz əsas planetin hamısını tapdılar. Amma bu, bizə daha çox şey axtarmağa mane olmadı. Son 100 il ərzində biz cırtdan planetlər adlandırdığımız daha kiçik, uzaq obyektlər tapdıq (indiki Pluton da daxil olmaqla).

Bu cırtdan planetlərdən bəzilərinin kəşfi bizə Günəş sisteminin kənarında başqa bir şeyin gizləndiyinə inanmağa əsas verdi.

Günəş sistemimizdə doqquzuncu planet ola bilərmi?
Astronomların "Planet X" kimi də tanınan doqquzuncu planeti tapmaq üçün yüzlərlə saat sərf etmələrinin yaxşı səbəbi var: Bildiyimiz kimi Günəş sistemi doqquzuncu planet olmadan heç bir məna kəsb etməyəcək.

Günəş sistemimizdəki hər bir obyekt Günəş ətrafında fırlanır. Bəziləri sürətli, bəziləri isə yavaş hərəkət edir, lakin hamısı cazibə qanunlarına uyğun hərəkət edir. Kütləsi olan hər bir cismin cazibə qüvvəsi var, o cümlədən biz.

Cisim nə qədər ağır olarsa, cazibə qüvvəsi də bir o qədər çox olar. Planetlərin cazibə qüvvəsi o qədər böyükdür ki, onların ətrafındakı cisimlərin hərəkətinə təsir göstərir. Buna "cazibə qüvvəsi" deyilir. Yerin cazibə qüvvəsi Yerdəki hər şeyi sabit saxlayır. Günəş sistemindəki hər hansı bir cismin ən böyük cazibə qüvvəsinə sahib olan Günəşimizdir. Planetlərin onun ətrafında fırlanması əsasən bununla bağlıdır.

Cazibə qüvvəsi haqqında anlayışımız sayəsində mümkün doqquzuncu planet haqqında ən böyük ipucu əldə edirik.

Plutondan kənarda olan cırtdan planetlər kimi həqiqətən uzaq obyektlərə baxdıqda onların orbitlərinin bir qədər gözlənilməz olduğunu görürük. Onlar çox böyük elliptik (oval formalı) orbitlərdə hərəkət edir, qruplaşdırılır və Günəş sisteminin qalan hissəsi ilə müqayisədə maili müstəvidə uzanırlar.

Bu cisimlərin cari hərəkətləri üçün tələb olunan cazibə qüvvələrini kompüterlərin köməyi ilə modelləşdirən astronomlar bunun üçün Yerdən ən azı on qat böyük bir planetin lazım olduğunu müəyyən ediblər.

Bu son dərəcə həyəcanlıdır! Ancaq sonra sual yaranır: bu planet haradadır?

Hazırda qarşılaşdığımız problem bu proqnozların və modellərin doğru olub olmadığını təsdiq etməyə çalışmaqdır. Bunu sübut etməyin yeganə yolu Planet X tapmaqdır.

Kompüter modellərinə əsaslanan hesablamalar göstərir ki, X planeti Günəşdən Neptunun Günəşdən ən azı 20 dəfə uzaqdadır. Ayın gecələr əks olunan günəş işığından parladığı kimi, astronomlar onun əks etdirə biləcəyi günəş işığını axtararaq doqquzuncu planetin yerini tapmağa çalışırlar. Lakin X planeti Günəşdən çox uzaqda olduğu üçün onun çox zəif olacağı və Yerdəki ən yaxşı teleskoplar üçün belə aşkarlanması çətin olacağı gözlənilir.

Aysun / Demedia.az