Hansı orqanlar olmadan yaşaya bilərik?
Bəzən xərçəng kimi bir xəstəlikdə, bəzən insan sağlamlığına zərər vermək və ya funksiyasını itirmək kimi səbəblərlə bəzi orqanlar əməliyyatla çıxarıla bilir.
Bu orqanlar bəzən qismən və ya tamamilə bədəndən çıxarılır və onların çatışmazlıqları xarici əlavələrlə aradan qaldırıla bilər. İş adamı Əli Sabancının keçən həftə keçirdiyi dəniz qəzasından sonra dalağının çıxarılması əməliyyatla bədəndən çıxarılan orqanları da gündəmin zirvəsinə çıxardı. Bəs, hansı orqanlar olmadıqda insan yaşaya bilər və ya ona nə lazımdır?
Bəzən sağ qalmaq üçün orqanlarının bir hissəsi və ya hamısı çıxarılmalı ola bilər. Ancaq bəzi orqanların olmaması insan həyatının rahatlığını əlindən alsa da, dərman və bəzi xüsusi cihazlarla həyatı davam etdirmək mümkündür. Qastroenterologiya Cərrahiyyə və Cərrahi Onkologiya Mütəxəssisi Prof. Dr. Metin Ercan sinə və qarın nahiyəsindəki orqanları bir-bir qiymətləndirərək hansılar olmadan həyatın mümkün olduğunu açıqlayıb. prof. Dr. Ercan, hər yaş qrupunda fərqli təsir göstərə bilən orqan çatışmazlığına toxundu.
- MƏDƏ: Onsuz həyatın davam edə bilməyəcəyi ilk orqan mədədir. prof. Dr. Mədə ilə bağlı az bilinən bir məlumatı Metin Ercan bu sözlərlə paylaşıb:
"Mədə həzm sistemində çox vacib orqandır, lakin onun bir hissəsinin çıxarılması ciddi problem yaratmır. Lakin mədəsi tamamilə çıxarılan xəstələrdə bəzi vacib mineralların sorulması pozulduğu üçün ciddi problemlər yarana bilər. Kalsiumun sorulması azalacağı üçün xüsusilə qadınlarda sümük rezorbsiyaları baş verə bilər.Bu insanlar çox tez arıqlayırlar."Tamamilə qəbul edilən xəstələrdə kalsium və D vitamini ilə xarici əlavələrlə düzəldilə bilər. Buna görə də anemiya inkişaf edə bilər. vitamin B12 çatışmazlığı.Təbii ki, bunlar da xaricdən əlavə edilir”.
- MƏDƏLƏ VİZİSİ: Mədəaltı vəzin tamamilə çıxarılması da həyatla uyğun gəlmir. Bu insanlarda meydana gələn şəkərli diabet xaricdən insulin verilməklə düzəldilə bilər. Diabet xəstələrində çox rast gəlinən insulin qəbulu mədəaltı vəzinin işləmədiyi və ya bədəndə olmadığı hallarda lazım olan bir tətbiqdir. Mədəaltı vəzin tamamilə və ya qismən çıxarıldığı zaman xəstələrdə həzm fermentlərinin çatışmazlığından ötəri yağlı ishal, həzmsizlik və şişkinlik kimi vəziyyətlər ola biləcəyinə toxunulur. Dr. Metin Ercan belə hallarda ferment dəstəyinin kənardan alınması lazım olduğunu bildirib.
Öd kisəsi: Öd kisəsi öd ifrazının saxlandığı orqandır. prof. Dr. Ercan qeyd edib ki, öd kisəsi həyati orqan deyil və onun olmaması mədədə qastrit və reflü inkişafından başqa heç bir problem yaratmayacaq.
- BÖYRƏK: Böyrəkləri funksiyasını itirmiş xəstələrə dializ müalicəsi tətbiq edilir. Ən çox transplantasiya edilən orqanlardan biri olan böyrəklər olmadığı halda insanlar dializlə həyata tutuna bilirlər. prof. Dr. Ercan bu vəziyyəti “Hər iki böyrəyi çıxarılanda dializ səbəbiylə insanın həyat rahatlığı azalır, ancaq həyatına davam edə bilər” deyərək izah edib.
- Dalaq: Məşhur iş adamı Ali Sabancının ötən həftə ailəsi ilə birlikdə yaşadığı gəmi qəzasından sonra dalağının çıxarılması bir çox insanda çaşqınlıq yaratdı və dalağın bədəndən çıxarılmasının sağlamlığa necə təsir edəcəyi mövzusu maraq doğurdu, xüsusilə sosial mediada. Dalağın yoxluğunda insan həyatının necə formalaşacağına toxunan Prof. Dr. Metin Ercan dalaq çatışmazlığının bəzi yaş qruplarında böyük problemlər yarada biləcəyinə diqqət çəkib.
Aysun / Demedia.az
