Yuxusuz gecələrin səbəbi...

Gecələr yuxuya getmək, özünüzü ora-bura çarpayıya atmaq və ya səhər tər içində oyanmaqda çətinlik çəkirsiniz? Narahatlığınızın səbəbi yataq otağınızın temperaturu ola bilər.

ABŞ-ın Boston şəhərində yaşayan 60 yaşdan yuxarı 50 könüllü ilə aparılan araşdırmada yaşlı insanların rahat yatması üçün uyğun otaq temperaturu müəyyən edilib.

Araşdırma nəticəsində 20 ilə 25 dərəcə arasında olan temperaturun rahat yuxu üçün ideal olduğu müəyyən edilib. Temperatur 25-30 dərəcə Selsi zonasına yüksəldikdə, iştirakçıların yuxu səmərəliliyi 10 faizə qədər azalıb.

Mütəxəssislər yuxunun səmərəliliyini insanın yatdıqdan sonra yatmağa sərf etdiyi ümumi vaxt kimi müəyyən edirlər. Bu kontekstdə yüzdə 10 itki çox görünməsə də, əslində olduqca kritikdir. Keçmiş tədqiqatlar göstərmişdir ki, yuxu səmərəliliyinin 10 faiz azalması beyin fəaliyyətini aşağı salmaq, stressi, narahatlığı və yorğunluğu artırmaq və növbəti orqanizmin qan şəkəri səviyyəsinə nəzarət etmək qabiliyyətinə təsir etmək üçün kifayətdir.

2099-cu ilə qədər biz 50 saat az yatacağıq
İqlim dəyişikliyinin təsiri ilə planetimizin günü-gündən istiləşməsi xüsusilə qocalar evləri kimi yerlərdə sərinliyin təmin edilməsinin əhəmiyyətini artırır. Kondisionerlərlə yanaşı, günəş işığını əks etdirən boyaların və xüsusi tikinti materiallarının istifadəsi də son vaxtlar müzakirə edilən həllər arasındadır.

“Science of The Total Environment” elmi jurnalında dərc olunan yuxu araşdırmasına Harvard Tibb Məktəbinin mühəndisi və sağlamlıq tədqiqatçısı Amir Baniassadi rəhbərlik edib. “Biz iqlim dəyişikliyinin geniş miqyaslı nəticələri ilə məşğul olmağa çalışarkən, onun yuxu kimi fundamental bir şeyə potensial təsirini nəzərdən qaçırmamalıyıq”, – deyə Bəniassadi bildirib.

Keçmiş araşdırmalardan bilirik ki, keyfiyyətsiz yuxu fiziki və psixi sağlamlığımıza davamlı təsir göstərir. Keyfiyyətsiz yuxu insanlara baxışımızı dəyişir və hətta münasibətlərimizə təsir edir.

Tarixi məlumatlar və uzunmüddətli tədqiqatlar göstərir ki, keçmiş temperatur artımları yuxu rejiminə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edib və daha çox istiləşmə daha çox insanın yuxu rejimini pozacaq.

Mütəxəssislər 2099-cu ilə qədər temperaturun yüksəlməsinin adambaşına ildə 50 saat yuxu alacağını proqnozlaşdırırlar. Yaşlılar istilik stresindən xüsusilə təsirlənir.

Hər kəs üçün optimal temperatur
Ədəbiyyatdakı yuxu tədqiqatlarının əksəriyyəti temperatur nəzarəti olan laboratoriyalarda aparılmışdır. Bu yeni araşdırmada insanların yuxu rejimləri yataq otağında izlənilib.

Yaşı 65-dən yuxarı olan qrup iştirakçılarının yataq otaqlarında havanın temperaturu və rütubətini ölçən sensorlar yerləşdirilib. Üstəlik, iştirakçıların barmaqlarına onların yuxu vəziyyətini, dəri temperaturunu, ürək döyüntülərini və hərəkətlərini izləyən cihazlar quraşdırılıb.

Ümumilikdə, tədqiqatçılar 11.000 adam-gecə yuxu məlumatı və ətraf mühit məlumatı əldə ediblər.

Baniassadi, ən rahat yuxunun 20-25 dərəcə zolağında olduğunu, lakin "şərtlər insandan insana dəyişir, yəni hər kəsin yuxu üçün öz optimal temperatur diapazonu var və bu diapazon zamanla dəyişə bilər" deyib.

Rahat yatmaq istəyənlər üçün tövsiyələrini sadalayan Bəniəsədi, yatarkən otağı daha yaxşı havalandırmanın və daha yüngül paltar geyinməyin təsirli ola biləcəyini vurğuladı. Baniassadi, binanın istilik komfortunun dəyişdirilməsinin daha böyük təsir göstərə biləcəyini, lakin bunun daha bahalı bir seçim olduğunu bildirdi.

Könüllülər müxtəlif tipli mənzillərdə yaşasalar da, əksəriyyətinin həyat səviyyəsi yüksək idi. "Tədqiqatımız iqlim dəyişikliyinin xüsusilə aşağı sosial-iqtisadi statuslu yaşlı yetkinlərdə yuxu keyfiyyətinə təsirini vurğulayır" dedi Baniassadi və həmkarları.

Araşdırmada həmçinin yaşlılar evləri və ya qocalar evləri kimi mühitlərdə istilik izolyasiya səviyyəsinin daha aşağı olduğu qeyd edildi və səlahiyyətlilər tərəfindən atılacaq geniş addımlar da yer aldı.

Aysun / Demedia.az