Atom bombasından sağ çıxanlar...

Təqvim 1945-ci ilin avqustunu göstərəndə ABŞ Yaponiyaya atom bombası atdı və bu dəhşətli hadisə tarix səhnəsinə qara ləkə kimi həkk olundu.

Atom bombası nəticəsində minlərlə insan bir neçə dəqiqə ərzində partladıldı, yandırıldı və əzildi. Dağıntılar və küllər Xirosima və Naqasakiyə qara yağış adlanan radioaktiv tullantı kimi düşdü. Partlayışların həddindən artıq istiliyi insanların çaylara qaçmasına və bir çoxunun boğulmasına səbəb olan böyük yanğınlara səbəb oldu. Yaponiya atom bombasına görə cəhənnəmə düşdü. İlin sonuna kimi Xirosima və Naqasakidə ölənlərin sayı 200 mini keçib. Ancaq bu rəqəm sabit qalmadı və daim artdı. Başlanğıcda sağ qalanların çoxu sonradan radiasiyanın yaratdığı xəstəliklərə tab gətirdilər, hətta onların uşaqları da bununla bağlı xəstəliklərdən əziyyət çəkdilər. “Hibakuşa” adlanan bu insanların hekayələrindəki təfərrüatlar ürək ağrıdır.

Hibakuşa "atom bombasından sağ qalanlara" istinad etmək üçün istifadə edilən Yapon terminidir. Bununla belə, radiasiyaya məruz qalmanın daimi zərərini nəzərə alsaq, bəlkə də daha dəqiq şəkildə “atom bombasının qurbanları” kimi tərcümə oluna bilər.

Dəhşətli hadisədən 78 il keçməsinə baxmayaraq, tarix orada baş verənləri unuda bilməyib. Həmin anların şahidi olanlar ölkə tarixinin ən qaranlıq anını dünənki kimi xatırlayırlar. ABŞ-ın Nyu-York şəhərində yaşayan fotoqraf Haruka Sakaquçi 2017-ci ildə öz sənədli layihəsi üçün təcrübələrini bölüşmək və hekayələrini dinləmək istəyən hibakuşa tapmaq üçün Yaponiyaya getdi və “atom bombası qurbanlarını” dinlədi. Hazırda 83 yaşı olan Sachiko Matsuo Naqasakidəki tarixi fəlakətin şahidi olan şəxslərdən biri olub. Çıxışına “Sülh bizim bir nömrəli prioritetimizdir” deyərək başlayan Matsuo bomba Hirosimaya atılanda cəmi 6 yaşında idi və o zaman evdə tək idi. Matsuo yaşadıqlarını belə izah etdi:

"Anam mərkəzdən təxminən bir mil uzaqda idi (partlayışdan bir qədər aşağıda olan ərazi) və ya mən belə düşünürdüm. O, heç vaxt yaşadığı hissləri mənə danışmadı və mən də heç vaxt soruşmadım, çünki onun zəifliyi ilə üzləşmək fikri məni qorxudurdu. Anam ömrü boyu ağrılara, 30 yaşında Meniere xəstəliyinə (daxili xəstəlik) dözmüşdü: "40 yaşlarında qan peyvəndlərinin, 50 yaşında isə bir çox xərçəng xəstəliyinin şahidi oldum. 62 yaşında öldü".

84 yaşlı Ryouqa Suvanın valideynləri Buddist məbədində dünyasını dəyişib, 16 yaşlı bacısı isə bir daha evə qayıtmayıb. Suva atom bombalı yetim və 'nyuşi hibakuşa' idi, yəni partlayışdan sonra iki mərkəzin yaxınlığında radiasiyaya məruz qalmışdı. 2019-cu ildə ölümündən əvvəl Suwa qeyd etdi: "Əgər biz hamımız özümüzdə fikir ayrılıqlarımızdan üzülmək əvəzinə bir-birimizə hörmət etmək qabiliyyətini inkişaf etdirsək, hər şey daha yaxşı olardı."

Ryouqa Suvanın babası kəskin şüa xəstəliyindən, nənəsi isə ağciyər xərçəngindən vəfat edib. Həmin gün anası Xirosimada olan əmisi oğlu 50 yaşında olarkən onu öldürən otoimmün xəstəliyə tutuldu. 50 yaşına şükür edən Suwa, bu qədər yaşayacağını heç düşünmədiyini söylədi.

Bomba düşəndə ​​cəmi 14 yaşı olan Fujio Torikoshi evinin qarşısında təyyarələri axtararkən onların mühərriklərinin səsini eşidib. Onun gördüyü tək qara nöqtə idi. Sonra o qara nöqtə kor topa çevrildi. "O, ətrafımı dolduran göz qamaşdıran bir işıq topuna çevrildi" dedi. Üzündə güclü hərarət hiss etdi, ayaqlarından yerə yıxıldı və huşunu itirdi. Özünə gələndə özünü suya salaraq yanma hissini dayandırmağa çalışıb ki, bu da vəziyyəti daha da pisləşdirib. Onun xəsarətləri o qədər ağır idi ki, onun 20 yaşından sonra sağ qalacağı gözlənilmirdi. Ancaq o, daha çox onilliklər yaşadı və 2018-ci ildə öldü. O, son müsahibəsində “Həyat maraqlı bir xəzinədir” demişdi.

Aysun / Demedia.az