Soyuq suda üzmək həqiqətən faydalıdırmı?

Soyuq suda üzmək faydalıdırmı? Bəli, soyuq suda üzmənin antidepresan təsiri ola biləcəyinə dair maraqlı ilkin sübutlar var.

Məsələn, İngiltərədə 2020-ci ildə aparılan bir araşdırma, soyuq dənizlərdə üzmənin çimərlikdən üzgüçüləri izləyən nəzarət qrupu ilə müqayisədə depressiya əhvalını 10 dəfəyə qədər azaltdığını bildirdi. Ayrı bir hadisə hesabatında, müalicəyə davamlı depressiya olan bir qadının həftədə bir dəfə soyuq dəniz suyunda üzdükdən sonra depressiya əlamətlərində əhəmiyyətli bir yaxşılaşma müşahidə edildi.

Lakin soyuq suda üzmənin psixi sağlamlıq faydaları ilə bağlı araşdırmalar tez-tez başqa insanlarla üzməyi əhatə etdiyi üçün onun başqaları ilə ünsiyyətdə olub-olmadığını, yoxsa müşahidə edilən antidepresan təsirlərin çoxunu təmin edən özünü üzmək olduğunu bilmək çətindir.

Psixiatriya üzrə klinik professor və Weill Cornell Tibb Kollecinin Psixofarmakologiya Klinikasının direktoru Richard A. Friedman Washington Post qəzetində dərc olunan məqaləsində bu suala cavab verməyə çalışıb.

Psixiatr və həvəskar üzgüçü kimi, yəqin ki, illər ərzində antidepresanlardan daha çox məşq təyin etmişəm.

Soyuq suya batırılmanın həyəcanlandırıcı və stimullaşdırıcı təsirləri olduğu görünür və əhvalın tənzimlənməsində rol oynadığını bildiyimiz bir çox faktoru artırır. Məsələn, sağlam iştirakçıların soyuq suya batırıldığı bir araşdırma stress hormonları olan kortizol və norepinefrində artım göstərdi. Bu, insanların və heyvanların təhlükə qarşısında qaldıqları eyni reaksiyadır; Bu, sağ qalmaqda böyük üstünlük təmin edən “uçuş və ya döyüş” refleksimizin bir hissəsidir. Bundan əlavə, soyuq suya məruz qalmaq həzz hissi verən endorfin və dofamin ifrazına səbəb olur.

Mən bu hisslə tanışam. Bu yaxınlarda isti bir gecədə Manhettendə soyuq su ilə dolu böyük açıq hovuza getdim. Əvvəlcə bir az qorxulu idi, amma üzməyə başlayandan qısa müddət sonra, yəqin ki, endorfin tələsikliyi ilə əlaqədar olaraq, xoşbəxtlik hissi keçirdim.

Keçən həftəsonu mən həyat yoldaşımla birlikdə Massavatiyanın Provincetown şəhərində açıq üzgüçülük yarışında iştirak etdim. Mən bunu əvvəllər 23 dəfə etmişəm və həqiqətən deyə bilərəm ki, bu, əla təcrübədir. Hər dəfə çətin və gözlənilməz tərəfləri olsa da, dəyişməyən bir şey var: soyuq suda üzmənin sevinci.

Psixiatr və həvəskar üzgüçü kimi, yəqin ki, illər ərzində antidepresanlardan daha çox məşq təyin etmişəm. Üzgüçülük oynaqlarda asan olan aerobik məşqlərin əla formasıdır, mən xəstələrimi tez-tez üzməyə təşviq edirəm. Əgər gölün və ya okeanın yaxınlığında yaşamırsınızsa və ya üzgüçülük hovuzuna çıxışınız yoxdursa, sərin duş da oxşar təsirlərə malik ola bilər.

Yaxşı xəbər budur ki, soyuq suyun potensial faydalarını əldə etmək üçün qütblərdə üzmək lazım deyil. Soyuq su ümumiyyətlə 15-16 dərəcədən aşağı olan su kimi müəyyən edilir ki, bu da əslində soyuqdur. Lakin biz onu da bilirik ki, soyuq su “dalğıc refleksini” effektiv şəkildə tetikleyebilir və sakitləşdirici olan parasimpatik fəaliyyəti artıra bilər. Üstəlik, bir qədər soyuq suya məruz qalmanın dopamin və endorfin səviyyələrini artırdığı göstərilmişdir. Ev duşunuzda isti suyu tədricən azaltmaqla və bir həftə və ya daha çox müddətdə özünüzü soyuducu suya uyğunlaşdırmaqla bunu asanlıqla əldə edə bilərsiniz.

Getdikcə artan soyuq duşlara uyğunlaşmağın antidepresan təsiri olduğuna dair ilkin sübutlar da var. Məsələn, soyuq suya alışmış sağlam gənc kişilər üzərində aparılan bir araşdırma müəyyən etdi ki, iştirakçılar havasız, xoşagəlməz və çətin bir mühitdə məşq edərkən (əvvəllər soyuq suya məruz qalmayanlarla müqayisədə) daha az stress əlamətləri göstərirlər.

Soyuq su həvəskarlarından eşitdiyinizin əksinə, soyuq suya dalmaq hər kəs üçün qətiyyən uyğun deyil və risksiz deyil. Bunun ən mühüm səbəblərindən biri soyuq suya məruz qalmanın avtonom sinir sistemimizin əks təsir göstərən hər iki elementini aktivləşdirməsidir.

Suya necə girdiyiniz də vacibdir. Üzünüzü islatmadan suya girdiyiniz zaman simpatik sinir sistemi işə düşür ki, bu da ürək dərəcəsini və qan təzyiqini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər. Bunun əksinə olaraq, üzünüzə soyuq su sıçradığınız zaman, vagus siniri vasitəsilə parasempatik sistemi aktivləşdirən, ürək döyüntüsünü aşağı salan və işləri ləngidən bir dalma refleksi var.

Bu iki fərqli sinir refleksinin xalis təsiri olduqca dəyişkəndir. Bilinən və ya bəlkə də gizli ürək xəstəliyi olan bəzi şəxslərdə (hətta gənc və sağlam görünən insanlarda) potensial ölümcül ürək aritmiyasına səbəb ola bilər.

Bəzi insanlar soyuq suya batırıldıqda şok reaksiya verə bilər; Buraya idarəolunmaz hiperventilyasiya, oriyentasiyanın pozulması daxildir və boğulma ilə nəticələnə bilər. Əlbəttə ki, soyuq suya uzun müddət məruz qalma ilə hipotermi ehtimalı var. Buna görə də insanlar soyuq suya dalmazdan əvvəl bu potensial riskləri nəzərə almalıdırlar.

Aysun / Demedia.az