Cənazəsi unudulan yeganə sultan...

Təqvimlər 1444-ü göstərirdi. Tarixə düşəcək məktubu 12 yaşlı şahzadə atası II Sultana yazıb:

“Mənim əzəmətli atam! Din və dövlət təhlükə altındadır. Əgər sultansansa, get, qoşununa başçılıq et! “Yox, əgər mən sultanamsa, səni orduma baş komandan təyin edirəm! Sətirlər Sultanın əlində idi. Şahzadə II. Mehmet 1444-1446-cı illər arasında qısa bir müddət taxtda qaldı. Hökmdarlıq 1451-ci ildə 19 yaşında II. Ta ki Mehmet atası II Sultanın yanına gələnə qədər. Murat taxt-taca keçdi. II. Mehmetin Osmanlı tarixinin ən mühüm fəthini həyata keçirməsinə cəmi bir il qalmışdı. 21 yaşında İstanbulun keçilməz divarlarını aşaraq Lalə Akşemsəddinin məsləhəti ilə quru yolu ilə gəmilərə rəhbərlik edir. Bu fəth, II. Mehmeti 'Fath' titulu ilə taclandırdı. Ancaq bir dövr açıb bitirən Fatehin ölümü və dəfni onun həyatı qədər şərəfli olmadı. Sui-qəsd şübhələri ilə yanaşı, onun dəfni də günlərlə unudulub.

Fateh Sultan Mehmet 1432-ci ildə anadan olub. Ondan əvvəlki 6 sultanın ən böyük arzusu olan fəthi həyata keçirəndə onun cəmi 21 yaşı var idi. İstanbulun qapıları 29 may 1453-cü ildə Osmanlıların üzünə açıldı. Hökmdarlığı dövründə ümumilikdə 25 səfərə şəxsən rəhbərlik edən Fateh atasından miras qalan Osmanlı ərazisini 880 min kvadrat kilometrdən 2 milyon 214 min kvadrat kilometrə çatdırdı. 1481-ci ildə Anadoluya yeni səfərə çıxan Fateh səfərin əvvəlində xəstələnir. Fateh 3 may 1481-ci ildə 49 yaşında Gebze yaxınlığındakı Hünkârçayırıdakı düşərgəsində vəfat etdi. Onun gut xəstəliyindən öldüyü düşünülsə də, gənc sultanın ölümü ilə bağlı zəhərlənmə iddiaları da var idi.

Fatehin ölümündən əvvəl baş verən bəzi hadisələrə görə əslində Fatehlə Şahzadə Bəyazid arasında gərginlik yaşanmışdı. Bəzi tarixçilər bu hadisələr nəticəsində Şahzadə Bəyəzidin Fatehi həkim Lari vasitəsilə zəhərlədiyini deyirlər. Fatehin ölümündən 4 il sonra həkim Larinin ölümü də diqqət çəkir. O dövrdəki insanlar II. Bayezid həkimin Larini tiryəki həddindən artıq dozada ölümə məcbur etməsindən danışırdı. Deyilənə görə, Şahzadə Bəyazid bu ifadəni dəfələrlə təkrar edib: “Hökmdarlar arasında mərhəmət yoxdur”. Bəzi tarixçilər Fatehin son yürüşündə hədəfinin Misir olmadığını, əslində Amasiyaya oğlu Şahzadə Bəyəzidin yanına səfərə getdiyini bildirirlər.

Fatih Sultan Mehmet Gebze tərəfdə Tekfur Sarayı yaxınlığında vəfat edib. Ölümündən sonra sultanın cənazəsi gizli şəkildə İstanbula göndərildi. Qısa müddətdən sonra hakimiyyət mübarizəsi başlayanda dövlət rəsmiləri təəssüf ki, Fatih Sultan Mehmetin cənazəsini unudublar. Bundan daha pisi o idi ki, sultanın cəsədi yuyulan zaman artıq çürüməyə başlamışdı. Meyit o qədər iylənmişdi ki, heç kim gedib onu yuya bilmirdi. İlk dəfə olaraq bir hökmdarın dəfn mərasimi unudulub, hətta onun cansız bədəni dəfn edilməmişdən əvvəl çürüməyə başlayıb.

Akademik, pedaqoq, siyasətçi və tarixçi İsmayıl Haqqı Uzunçarşılı Fatehin yuyulub dəfnini bu sözlərlə yekunlaşdırıb:

“Bu hadisələr baş verərkən Kapucular Kethüda vasitəsilə İstanbul Keşikçiləri İshak Paşaya xəbər verilir ki, ölümündən sonra cənazəsi saraya təhvil verilən İstanbul Fatehinin cənazəsi üzərində üç gün ərzində şam yandırılmamışdır. və üç gecə, buna görə də paşanın əmri ilə bədəninə şam yandırıldı.Fatih Sultan Mehmetin qəsb edilməsi də "Ağrılı idi. On gündən artıq istidə paltarı ilə örtülü qalan meyit. yay qoxusu gəldiyi üçün kimsə ziyarət edə bilmədi.Baltacılar Kethüdası Kasım və onun anın ustası adlandırdığı balzamçı cəsədi birlikdə soyundular, içini odunlarını çıxardılar, mumiyaladılar, kəfənlədilər və sonra mərasimlə dəfn edildi”.

Aysun / Demedia.az