Texasda "Mars" qurdu... - Hər şey var, amma...
Əgər bəşəriyyət bir gün Marsda yaşamağa başlasa, öyrənməli olacağımız ilk şey Qırmızı Planetin sərt şərtlərinə uyğunlaşmaq olacaq. Çünki Marsın mühiti toz şeytanları, yüksək radiasiya səviyyələri, temperatur dalğalanmaları və 687 gün davam edən illərlə Yerdən çox fərqlidir.
Bu saytı izləyirsinizsə, bilirsiniz ki, İlon Mask 10 il ərzində insanları Marsa çatdırmaqda qərarlıdır. Təbii ki, NASA-nın hələ ilk mərhələdə olan Mars missiyası da var. Bir sözlə, Qırmızı Planetə hazırlıqlara başlamaq üçün tez hərəkətə keçməli olduğumuz göz qabağındadır.
Bunun üçün NASA ABŞ-ın Texas ştatının Hyuston şəhərində Mars simulyasiyasını qurdu. Qurumun seçdiyi 4 astronavt gələn il burada yaşayacaq.
Dörd kiçik yataq otağı, iki vanna otağı və çoxlu qırmızı qumdan ibarət olan obyekt Marsdakı həyat bazasına mümkün qədər bənzəyəcək şəkildə hazırlanmışdır.
Aprelin ikinci həftəsində ictimaiyyətə təqdim edilən 160 kvadratmetr sahəsi olan obyektin adı “Mars Dune Alpha”dır.
Pəncərələri olmayan obyektdə salat və tərəvəz becərilməsi üçün şaquli meydança, idman zalı, xəstəxana, istirahət yerləri və iş yerləri var.
Hava kilidləri ilə bağlanan qapılar, Marsın səthinə çox bənzəyən qumla örtülmüş “açıq məkana” açılır. Lakin əslində bu açıq sahə də obyektin bir hissəsidir.
Simulyasiyaya həmçinin hava stansiyası, kərpic maşını və kiçik istixana daxildir.
Sosial media istifadəçiləri bu obyekti 2015-ci ildə çəkilmiş “Marslı” filmində Mett Deymonun canlandırdığı astronavt Mark Uotninin qapalı qaldığı yaşayış sahəsi ilə müqayisə ediblər. Filmdə olduğu kimi, Qırmızı Planetdə sağ qalmaq istəyən insanlar qida yetişdirməyi öyrənməlidirlər.
Müəssisənin ən maraqlı avadanlıqlarından biri astronavtların Marsın aşağı çəkisi şəraitində yeriyə biləcəyi xüsusi qaçış yoludur.
NASA-nın Davranış Sağlamlığı və Performans Laboratoriyasının direktoru Suzan Bell bu cihazla bağlı yumoristik bir açıqlama verərək, "Astronavtların 6 saat ərzində dairələrdə gəzməsinə icazə verə bilmədik" dedi.
Bell vurğuladı ki, dörd astronavt bu qaçış yolu sayəsində Marsın səthində gəzə və məlumat toplama və ya infrastruktur tikintisini simulyasiya edə bilər.
NASA bu yay dörd könüllünün obyektə girəcəyini və 1 il ərzində orada qalacağını açıqlayıb.
Bu arada astronavtların fiziki və ruhi sağlamlıq vəziyyətləri izləniləcək və insanların uzunmüddətli təcrid vəziyyətinə tab gətirmə qabiliyyəti yoxlanılacaq. Bu proses zamanı suyun tükənməsi və ya avadanlıq problemləri kimi stresli vəziyyətlərə komandanın reaksiyaları da araşdırılacaq.
Qreys Duqlas (ön) və Suzanna BellQreys Duqlas (ön) və Suzanna Bell
NASA-nın layihə üzrə baş müstəntiqi Qreys Duqlas, bu məlumatlar sayəsində astronavtların Marsda resurs istifadəsini daha yaxşı anlayacaqlarını bildirdi və əlavə etdi:
"Biz astronavtları necə dəstəklədiyimizi və onlara nə təklif etdiyimizi daha yaxşı anlamağa başlaya bilərik. Bu məlumat resurslarla bağlı kritik qərarların qəbulunda mühüm rol oynayacaq. Bu qədər uzaqda olan missiya çox sərt kütləvi məhdudiyyətlərlə gəlir".
Aysun / Demedia.az
