Qorxunc ölüm fitinin oyuncaq olduğu düşünülür!
Musiqi alətləri təkcə mükəmməl gözəl bəstələrə həyat verməkdə deyil, həm də dinləyicilərin şəfa və dinclik tapmasında mühüm rol oynayır.
Dünyadakı bu saysız-hesabsız musiqi alətləri ümumilikdə ruhumuza xeyirli olsa da, onlardan yalnız birində belə müsbət təsir yoxdur. Uzun illər əvvəl bir çox insanın ölümünə səbəb olan bu alət uzun müddət tarixin tozlu səhifələri arasında idi. Amma bu yaxınlarda yenidən istehsal olundu və nə oldu. Budur 'ölüm fiti'nin təəccüblü hekayəsi.
Təqvimlər 1999-cu ili göstərirdi. Meksikanın paytaxtı Meksikada aparılan qazıntı zamanı arxeoloqlar bu gün fit kimi tanınan obyektə bənzər bir obyektə rast gəliblər. Tədqiqatçılar bir müddət qarşılaşdıqları obyektin tam olaraq nə olduğunu anlamaqda çətinlik çəkdilər. Arxeoloqlar onlardan əvvəl bu obyektin oyuncaq olduğunu düşünürdülər. Amma təbii ki, bu oyuncaq deyildi. Azteklərin insan qurbanları kəsdiyi bir çox yerlərdən biri olan külək tanrısı Ehecatla həsr olunmuş məbəddə tapıldı. Başsız bir skeletin tutduğu bu obyekt əslində fit idi. Üstəlik, bu, əvvəllər heç vaxt görülməmiş bir fit idi.
Arxeoloqlar tapdıqlarının fit olduğunu bilmədən tapdıqları əşyanı müvafiq quruma təhvil veriblər. Düz 15 il sonra “kəşf” davam edərkən bir qrup tədqiqatçının tədqiq etdikləri obyektə təsadüfən üfürməsi nəticəsində yaranan səs hər kəsi təəccübləndirdi. Musiqi aləti idi. Onunla həm çox dərin, həm də yüksək səslər çıxarmaq mümkün idi. Çıxan səs eyni anda yüzlərlə insanın qışqırmasına bənzəyirdi.
1999-cu ildə tapılan 'ölüm fitinin' səs tezlikləri
Müayinələr zamanı müəyyən edilib ki, Azteklərdən miras qalan bu alət bu günə qədər insan qışqırığına tam oxşayan ilk alətdir.
Fitlə bağlı araşdırmalar davam etdikcə daha təəccüblü nəticələr ortaya çıxmağa başladı. Məlum oldu ki, fitdən əslində bir çox müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunub. Onun çıxardığı səs insanları narahat etmək üçün xüsusi olaraq hazırlanmışdır. Onu eşidənləri dəhşətə gətirən belə qorxulu səs hansı məqsədlə istifadə oluna bilərdi?
Tədqiqatçıların fikrincə, bu alət ilk dəfə müharibə zamanı istifadə olunub. Müharibə zamanı bu alətin çıxardığı soyuq səs, bəlkə də Azteklər üçün motivasiya mənbəyi idi. Azteklər qışqırıq səslərinin düşmənə aid olduğunu və düşmənin əziyyət çəkdiyini düşünərək özlərini müharibəyə həvəsləndirmiş ola bilər. Fitin başqa bir məqsədi də “qarşı tərəfdə” kimisə qorxutmaq ola bilər. Üçüncü və son məqsəd ondan ibarət idi ki, kütləvi ölüm mərasimlərində istifadə oluna bilərdi. Çünki araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, kütləvi ölüm mərasimləri zamanı öldürülən insanların ruhunun şad olacağına inanaraq fit çalılır.
Ehtimal olunur ki, kəllə formalı fitdən Azteklər tərəfindən külək tanrısı Ehecatl öldürülməzdən əvvəl onu şərəfləndirmək üçün mərasimlərdə istifadə edilmiş ola bilər.
Miladdan əvvəl tarixə dəfn edilən bu “ölüm fiti” 90-cı illərin sonlarında kəşf edilmiş, lakin dəqiq mənası ancaq 2000-ci illərdə başa düşülən bu “ölüm fiti” bu yaxınlarda bir daha gündəmə gəlib. Səbəb kifayət qədər texnolojidir. Mütəxəssislər bir vaxtlar insanlara ölümü və ya ağrını xatırladan bu alətin 3D printerlərlə yeni versiyasını yaradıblar. Yeni fitlər orijinalı kimi kiçik kəllə formasında işlənib. Süni intellekt texnologiyasından istifadə edilərək fitin orijinal səsinin yerləşdiyi bu yeni texnologiya ilə dəstəklənən ölüm fitlərinin önümüzdəki günlərdə daha da böyük marağa səbəb olacağı düşünülür.
Aysun / Demedia.az
