Elm adamları tarixi açıqladı! - Günəş gözlədiyimizdən tez...

Günəşimiz bizim sadiq və əbədi yoldaşımızdır. Saat kimi bizə güvən verir. Onun səma boyu səyahəti vaxtı ölçməyə imkan verir. Onun keçdiyi yol həm də Yerdəki fəsillərin mənbəyidir.

Demedia.az xəbər verir ki, ancaq diqqətlə baxdıqda çox sakit olduğunu deyə bilmərik, çünki çox dəyişkənlik və aktivlik göstərir. Günəş alovları müntəzəm olaraq böyük radiasiya buraxılmasına səbəb olur. Günəş ləkələri adlanan daha qaranlıq və soyuq yerlər görünür. Bundan əlavə, günəş hissəcikləri adlanan materiallar güclü partlayışlarla kosmosa yayılır.

Günəşdəki aktivlik təxminən hər 11 ildən bir zirvəyə çatır. Növbəti zirvə 2025-ci ilin iyulunda proqnozlaşdırılırdı. Ancaq görünür, növbəti "günəş maksimumu" gözlədiyimizdən daha tez baş verəcək.

Videoda göstərilən simulyasiyalar maqnit sahələrinin günəş ətrafında necə dalğalandığını dəqiq anlamağa kömək edir.

Bizə yaxşı elmi model lazımdır ki, biz proqnozlar verək və hazırlayaq. NASA və ABŞ Milli Okean və Atmosfer İdarəsi uzun illərdir ki, bunu yaratmağa çalışır.

Günəş aktivliyini proqnozlaşdırmaq üçün müxtəlif üsullar birləşdirilir. Bu üsullarla növbəti günəş maksimumunun (yəni pik) tarixi 2025-ci ilin iyul ayı kimi təxmin edildi. Və bu zirvənin (əvvəlki günəş dövrü ərzində maksimum kimi) nisbətən zəif olacağı proqnozlaşdırılırdı. Bu dövr 2008-ci ilin dekabrından 2019-cu ilin dekabrına qədər davam etdi və 2014-cü ilin aprelində pik nöqtəsinə çatdı.

Lakin NASA alimi Robert Limon və ABŞ Milli Atmosfer Tədqiqatları Mərkəzinin (NCAR) direktor müavini Skott Makintoşun rəhbərlik etdiyi qrup tərəfindən alternativ bir qiymətləndirmə dərc edilib. Komanda, dövrün pik nöqtəsinin bir il əvvəl, 2024-cü ilin ortalarında olacağını söylədi. O, həmçinin əlavə edir ki, günəş ləkələrinin miqdarı rəsmi hesablamadan iki dəfə çox olacaq ki, bu da aktivliyin göstəricisidir. Günəş müşahidələri hazırda bu alternativ proqnozu dəstəkləyir.

Yüksək Günəş aktivliyi bizim üçün nə deməkdir?
Xoşbəxtlikdən, Yerin bizi qoruya biləcək bir maqnit qalxanı var. Zərrəciklər və Günəşdən gələn maqnit sahəsi bizə doğru hərəkət etdikdə, ilk növbədə planetimizin maqnit sahəsi ilə qarşılıqlı əlaqədə olurlar. Bu maqnit sahəsi onları müəyyən dərəcədə tələyə salaraq, Yer səthinə dəyməsinə mane olur.

Yerin maqnit qalxanı bizə müəyyən dərəcədə qorunma təmin etsə də, Günəş aktivliyi hələ də bizə təsir edir; Bu, planetimizə və ehtiyacımız olan texnologiyaya yaxından təsir edir.

Günəşdən gələn bu enerji ionosferin tarazlığını poza və ünsiyyətə təsir edə bilər. Bu, hava nəqliyyatında ciddi problemlər yarada bilər. O, həmçinin güc dalğalanmalarına səbəb olaraq elektrik şəbəkələrinə ziyan vura bilər. Buna misal olaraq 1989-cu ildə Kanadada baş vermiş elektrik enerjisinin kəsilməsini göstərmək olar. Martın 13-də Kvebekdə 6 milyon insan 9 saat işıqsız qalıb.

Bu geomaqnit fırtınaları ionosferi vurduqda, daha çox “şimal işıqları” kimi tanınan aurora borealisin daha parlaq görünməsinə səbəb olur. Qütb işıqları günəş hissəcikləri atmosferin yuxarı təbəqələrinə çatdıqda və atomları 'həyəcanlandıraraq' yüksək enerji vəziyyətinə daxil olduqda baş verir. (Bu heyrətamiz təsviri ən yaxşı planetimizin qütblərinin yaxınlığında görmək olar.)

Digər təsirlərə atmosferdə yüksək hissəcik sıxlığının dəyişməsi daxildir ki, bu da GPS istifadə edən cihazlarda bəzi səhvlərə səbəb ola bilər. Bundan əlavə, günəş alovları peykləri sıradan çıxara bilər. Çünki o, xarici atmosferimizin bir qədər isinməsinə və kosmosa doğru genişlənməsinə səbəb olur, yəni atmosferin qalınlığı artır. Bu, aşağı Yer orbitində olan peyklərin hündürlüyünü itirməsinə və ya hətta nasazlığına səbəb ola bilər.

Oxşar vəziyyət 2022-ci ilin fevralında SpaceX tərəfindən buraxılan bir qrup StarLink peykində də baş verdi. Və bu hadisə Günəş hazırda müşahidə edilən aktivliyin təxminən yarısını nümayiş etdirdiyi vaxt baş verdi. Bu səbəbdən, kosmik gəmilər sistemin böyük ölçüdə söndürüldüyü "təhlükəsiz rejim" adlı bir vəziyyətə keçməli ola bilər. Bəlkə də bu yolla fırtınanın öhdəsindən gələ bilərlər.

Sivilizasiyamız daim inkişaf edir və bizi elektrik infrastrukturundan daha çox asılı edir. Biz də texnologiyamızı kosmosa daşıyırıq, lakin bu, kosmik iqlimi və onun mənbəyi olan Günəşi yaxından izləməsək, həssas olacaq bir texnologiyadır. Nəyin gəldiyini bilsək, hazırlaya bilərik. Bəli, indi elektrik şəbəkələri güc dalğalanmalarına daha davamlı, peyklər isə kosmik hava şəraitindən daha yaxşı qorunmaq üçün nəzərdə tutulub. Ancaq hələ də ulduzumuz haqqında daha dolğun məlumata ehtiyacımız var.

Aysun / Demedia.az