Şimal işıqları niyə cənuba doğru dəyişdi?
Qütblərdə görməyə adət etdiyimiz Şimal işıqları bu dəfə Avropa və Türkiyədən müşahidə edilib.
Demedia.az xəbər ki, bir gün əvvəl Günəşdə baş verən partlayışlar zamanı həmişəkindən daha çox yayılan plazma Yerə dəyib. Mütəxəssislər bunun qarşıdakı dövrlərdə artacağını və bunun bizi təhdid edən bir vəziyyət olmadığını bildiriblər.
Noyabrın 5-də Günəşin səthində partlayış baş verib. Bu partlayışdan çıxan plazmalar Yerə çataraq atmosferə sızdı. Bu hadisə yerdən rəngli görüntülərlə izlənildi. Ege Universiteti Astrofizika Bölümü Müəllim və Astronomiya Rəsədxanası Müdiri Dos. Dr. Həsən Əli Dal baş verənləri belə izah edib:
“Bu partlayışda kosmosa çoxlu plazma səpildi. Bu, gözlədiyimiz hadisə idi. Bu dəfə onu Şimal yarımkürəsində 40 dərəcədən yuxarı enlikdə dünyanın bütün regionlarında müşahidə etmək mümkün olub. Buna görə də Türkiyənin Mərmərə və Qara dəniz bölgələrində görüldü. Bu vəziyyət daha bir neçə gün davam edəcək. Yerin maqnit sahəsi planetimizi qoruduğundan pis heç nə olmayacaq. Lakin 2024-2025-ci illərdə çoxlu günəş partlayışları gözlənildiyi üçün plazma çoxlu səpələnmişsə, oxşar vəziyyətlər yarana bilər”.
Günəş partlayışları ilə bağlı araşdırmalar aparan dos. Dr. Dal, partlayışların müddəti və onların dünyaya mümkün təsirləri haqqında belə danışdı:
“Günəşin səthində partlayışların sayı hər 11 ildən bir artır və ya azalır. Bu dövrəyə görə, 2025-2026-cı illərdə bu dövrün ən yüksək sayına çatacağıq. Sonra azalacağı bir dövrəyə girəcəyik. Ancaq bu partlayışlar bəzən çox şiddətli ola bilər. Məsələn, fevralın 6-da baş verən zəlzələdən bir həftə sonra Günəşdə güclü partlayış baş verdi, iki gün ərzində Braziliyada elektrik xətlərində, radio-televiziya verilişlərində problemlər yarandı. 1989-cu ildə baş verən başqa bir partlayışda Kanada iki həftə işıqsız, televiziya və radiosuz qaldı.
Bu partlayışların nə vaxt olacağı məlum deyil. Lakin onun təsiri gözlənildiyindən də böyükdür. 2025-ci ildə qiyamətin gələcəyini deyə bilmərik, amma hər an böyük partlayışla qarşılaşma ehtimalımız var. 15 min il əvvələ bənzər nəhəng bir partlayış baş verərsə, Yerin maqnit sahəsi təsirlənərdi. Kompaslar istiqamət göstərmir, GPRS işləmir, peykləri idarə etmək olmur, insanlar kosmik şüalara və radiasiyaya məruz qalırlar. Biz çölə çıxanda dəri xərçənginə tutulmağımız üçün hər cür şərait hazırdır. Bir sözlə, Yer yavaş-yavaş yox olmağa başlayır”.
Ötən gecə səmada görünən görüntülər sosial mediada geniş şəkildə paylaşılıb. Onların arasında həqiqəti əks etdirməyənlər də olub. 'Hava Forum' adlı sosial media hesabından paylaşılan və Tekirdağda qırmızı səmanı göstərən videoda insanların 'Şimal işıqlarını görürəm' dediyi eşidilib. Van Yüzüncü Yıl Fen Fakültəsi Fizika Bölümü Yüksək Enerji və Plazma Fizikası Bölümü Müəllim Dos. Dr. Selçuk Topal, “Sosial mediadakı bütün görüntülər doğru olmaya bilər. Ancaq Tekirdağ kimi şimal şəhərlərimizdə daha çox müşahidə olunur. Gözlədiyimiz hadisə idi, amma gözlədiyimizdən bir qədər tez baş verdi. Qarşıdakı 1 il ərzində artımı gözlənilir. “Lakin bizi təhdid edən heç bir vəziyyət yoxdur.
Aysun / Demedia.az
