Günəşdəki ləkələr o qədər böyüyüb ki, adi gözlə görünür
Amerika Milli Aeronavtika və Kosmik Tədqiqatlar İdarəsinin (NASA) alimləri Günəşdə nəhəng qaralmış ləkələr aşkar ediblər və ulduzumuzdakı bu ləkələri 150 milyon kilometr uzaqlıqdakı Yerdən “çılpaq gözlə” görmək mümkündür.
Demedia.az xəbər verir ki, günəş ləkələri kimi tanınan bu ləkələr baxdığımız yerdən “meyvə milçəyi” boyda görünsə də, əslində onların ölçüləri planetlərə bərabərdir. Onların Yerin maqnit sahəsindən minlərlə dəfə güclü maqnit sahəsinə sahib olduğunu da qeyd etməliyik. Ləkələr qaranlıq görünür, çünki ətrafdakı ərazilərdən daha soyuqdur.
"Əgər yaxşı görmə qabiliyyətiniz varsa və tutulma eynəkləriniz varsa, bu ləkələri çılpaq gözlə görə bilərsiniz" dedi Amerika Kosmik Agentliyi Twitter/X-də və hələ də insanlara günəşə lazımi qorunma olmadan heç vaxt baxmamaq barədə xəbərdarlıq edir.
Bu yazıya cavab verən bir çox istifadəçi ləkələri görə bildiklərini deyir. Belə ləkələrin yox olması üçün adətən bir neçə gündən bir neçə həftəyə qədər vaxt lazımdır. NASA-nın Günəş Dinamikası Rəsədxanası da Günəşdən real vaxt görüntüləri ilə bu ləkələri izləyir.
Yerdəki fəsillər kimi, Günəşin də hər 11 ildən bir təkrarlanan mövsümi dövrü var. Dövrün əvvəlində və sonunda hərəkətlilik ən aşağı səviyyədədir. Lakin dövrünün ortasına yaxınlaşdıqca günəş aktivliyi artır və ulduzumuzda böyük partlayışlar baş verir.
İndi bu dövr 2025-ci ilin ortalarında ən yüksək səviyyəyə çatmaq üzrədir. Buna görə də günəş alovları və tac kütlələrinin atılması - Günəşin xarici atmosferindən atılan plazma tac adlanır - indi xəbərlərdə daha çox yer tapır. Türkiyədən izləyə bilməsək də, xüsusilə ABŞ aprelin 8-də baş verəcək tam Günəş tutulmasını gözləyir.
Günəş ləkələri maqnit sahələrinin xüsusilə güclü olduğu yerlərdə görünür. Kredit: NASA / SDO / AIA / HMI / Goddard Kosmik Uçuş Mərkəzi
Milli Okean və Atmosfer Administrasiyasının Kosmik Hava Proqnozları Mərkəzinin alimi Mark Miesch, ötən il Mashable-a verdiyi açıqlamada: "Kosmosda fırtına fəsillərinin ekvivalenti olduğunu deyə bilərik. İndi yenisi başlayır" dedi.
Günəş ləkələri ulduzumuzun maqnit sahələrinin xüsusilə güclü olduğu bölgələrində əmələ gəlir. Günəş ləkələrinin yaxınlığındakı maqnit sahəsi xətləri tez-tez bir-birinə qarışır. Bu, günəş alovları dediyimiz partlayışlara səbəb olur və kosmosa radioaktiv fırtına buraxır ki, bu da bəzən planetimizə də çatır.
Günəşi tədqiq edən alimlər üçün bu "kosmik hava" hadisələrini proqnozlaşdırmaq çətindir, lakin ulduzumuzu daim müşahidə etməklə şiddətli partlayışları və onların Yerə təsirini daha yaxşı anlamağa çalışırlar. Yerin güclü və böyük maqnit sahəsi və atmosferi onun üzərində yaşayan insanları bu partlayışların mənfi təsirlərindən qoruyur. Planetimizin nüvəsində ərimiş metalın yaratdığı maqnit sahəsi Günəşdən gələn yüklü qazları dəf edir. NASA bunu “yağışda açdığımız çətirə” bənzədir.
Aysun / Demedia.az
