Maraqlı kəşf: Bu okean oksigen istehsal edir
NASA uzun müddətdir ki, Yupiterin buzlu peyki Europa-nın buzlu qabığının altında 60-150 kilometr dərinliyə çatan dərin dəniz olduğundan şübhələnirdi.
Demedia.az xəbər verir ki, görünür, NASA-nın Juno kosmik gəmisi səthdə oksigen əmələ gətirən proseslərin mövcudluğuna dair yeni sübutlar tapıb. Bu oksigenin Avropanın nəhəng okeanlarına ötürüldüyü düşünülür. İstehsal edilən oksigenin əvvəllər düşünüldüyü qədər olmadığı ifadə edilir. NASA-nın açıqlamasında, Yupiterin peykinin hər 24 saatda 1000 ton oksigen istehsal etdiyi, bunun da eyni müddətdə bir milyon insanın nəfəs alması üçün kifayət etdiyi bildirilib.
Ayın ölçüsünə yaxın olan Europa qaz nəhəngi Yupiter planetinin ətrafında fırlanır. Planetin peyki Yupiterin maqnit sahəsindən radiasiyanın təsirinə məruz qalan ərazidə yerləşir. Nəticədə enerjili hissəciklər (ionlar) Avropanın səthini vurur. Beləliklə, səthdəki su molekulları parçalanır, nəticədə hidrogen və oksigen yaranır.
Juno kosmik gəmisi 2022-ci ilin sentyabrında Avropanın 350 km yaxınlığından keçərkən, vasitədəki JADE cihazı ilə səthi bombalayan hissəciklər nəticəsində yaranan oksigen və hidrogeni araşdırdı. Ölçmələrə görə, hər saniyə 12 kiloqram oksigen əmələ gəlir. NASA-nın açıqlamalarına görə, səthdə çıxarılan bu oksigenin peykin səthinin altındakı okeana çatdığı və mümkün metabolik enerji mənbəyi yaratdığı düşünülür.
Yupiterdən Avropanın səthinə dəyən yüklü hissəciklərin necə oksigen istehsal etdiyini göstərən qrafik. Kredit: NASA / JPL-Caltech / SWRI / PU
Yer okeanları həyatla dolu olsa da, Avropada həyatın olduğuna dair heç bir dəlil yoxdur. Bununla belə, həyatın mövcud ola biləcəyi mühitlərə ev sahibliyi etdiyi düşünülür. Yəni bu peyk kosmosda “yaşayış üçün əlverişli” yer ola bilərdi.
NASA bu buzlu dünya ilə o qədər maraqlanır ki, gələn ilin oktyabrında Avropaya xüsusi rover göndərəcək. Europa Clipper adlanan bu kosmik gəmi demək olar ki, basketbol meydançası boydadır və peykin yanından 50 dəfə keçmək üçün nəzərdə tutulub. 2030-cu ildə Avropaya çatması planlaşdırılan avtomobil, həyat üçün uyğun bir mühitin olub olmadığını araşdıracaq.
Aysun / Demedia.az
