İtlər üçün xərçəng peyvəndi: Sağ qalmalarını ikiqat artırır
Heyvan sahibi olmağın ən böyük faciəsi - bəlkə də bir az eqoistcəsinə - dostlarımızın bizimlə kifayət qədər uzun müddət yaşamamasıdır.
Demedia.az xəbər verir ki, xoşbəxtlikdən elm adamları ömürlərini keyfiyyətli şəkildə uzatmağın yollarını axtarırlar. Bu nöqtədə ən son inkişaf itlər üçündür. Elm adamları müəyyən xərçəng növlərinə qarşı sağ qalma nisbətini təxminən iki dəfə artıra biləcək yeni xərçəng peyvəndi üzərində işləyirlər.
İnsanlarda olduğu kimi, xərçəng itlərdə, xüsusən də yaşlı və yaşlılarda olduqca yaygındır. Ancaq insanlar xərçəngə qarşı getdikcə daha güclü bir arsenala sahib olsalar da, çağımızın vəba xəstəliyinə tutulmuş itlər üçün çoxlu seçim yoxdur. Radiasiya və kemoterapiya çox yayılmışdır, lakin onların nə qədər effektiv olduğu, qiyməti və mövcudluğu ilə bağlı suallar qalır.
Yeni araşdırmada Yale alimləri insanlarda istifadə edilən mövcud xərçəng müalicələrini uyğunlaşdıraraq həm insanlara, həm də itlərə fayda verə biləcək müalicənin yeni versiyasını tapdılar, çünki bəzi xərçəng növləri iki növ arasında xüsusiyyətləri paylaşır. Buradakı müalicə nümunəsi; kolorektal və ya döş xərçəngi kimi müxtəlif xərçənglərdə istifadə edilən və toxunulmazlığı artıran monoklonal antikorlar.
Xarici antigenlərin tanınmasında və onlara qarşı immun reaksiyanın stimullaşdırılmasında mühüm rol oynayan monoklonal anticisimlərin istehsalında hibridom texnologiyasından istifadə etməklə, şiş səthində aşkar edilən xərçəng antigenlərinə qarşı anticisimlər istehsal etmək mümkün olmuşdur.
1980-ci illərdən bəri istifadə edilən və müxtəlif növləri olan monoklonal antikorlar da Covid-19 prosesində ara-sıra istifadə olunurdu. Bu antikorlar virusun çıxıntılarının bir qədər fərqli hissələrinə yapışdığından, virus mutasiyaya uğrasa və ya quruluşu dəyişsə belə, antikorlardan heç olmasa biri işləyir.
Problem ondadır ki, xəstələrdə tez-tez bu antikorlara qarşı müqavimət yaranır və zaman keçdikcə müalicənin effektivliyi azalır. Bunun öhdəsindən gəlmək üçün yeni tədqiqat əvəzinə EGFR/HER2 zülallarının müxtəlif hissələrinə bağlanan çoxlu immun hüceyrələrdən hazırlanmış poliklonal antikorlar yaratmağa başladı.
Tədqiqatçılar bunu əvvəlcə siçanlar, sonra isə itlər üzərində sınaqdan keçiriblər. Bu, o qədər uğurlu olduğunu sübut etdi ki, son səkkiz il ərzində 300-dən çox itin iştirakı ilə çoxsaylı klinik sınaqlar aparılıb, bu sınaqlarda müalicə şişləri bağlayır və onların böyüməsinə imkan verən yollara müdaxilə edir.
Tədqiqatçılar it xərçənginə qarşı peyvəndin bəzi xərçəng növləri olan itlərdə 12 aylıq sağ qalma nisbətini təxminən iki dəfə artırdığını söyləyirlər. Məsələn, osteosarkoması olan itlərin kimyaterapiya və digər ənənəvi müalicə üsulları ilə müalicə olunarsa, diaqnozdan bir il sonra sağ qalma şansı 35 faizdir, lakin xərçəng peyvəndi bu nisbəti yüzdə 60-a çatdırıb.
11 yaşlı Golden Retriever Hunter bunun canlı sübutudur. Bu axtarış-xilasetmə itinə 2022-ci ildə sol ön ayağında osteosarkoma diaqnozu qoyulsa da, uğursuz amputasiya, kemoterapi və yeni xərçəng peyvəndindən sonra o, iki ildir ki, xoşbəxt və enerjili bir həyat yaşayır.
Komanda indi xərçəng peyvəndinin xərçəngin qarşısını almaq və ya daha əvvəl dayandırmaq üçün sağlam itlərə verilə biləcəyini öyrənmək üçün əlavə araşdırmalar planlaşdırır. Tüklü dostlarımızın daha uzun və sağlam yaşamasına kömək edən hər şey bizim üçün qələbədir.
Aysun / Demedia.az
