Eynşteynlə bağlı yeni faktlar - Hamı bu detaldan danışır
Bütün zamanların ən böyük elm adamlarından sayılan alman nəzəri fizik Albert Eynşteyn öz zəkası ilə dövründə öz izlərini qoyub.
Demedia.az xəbər verir ki, ölümündən sonra da bütün dünya tərəfindən hörmətlə xatırlanmağa davam edən Eynşteynin bilinməyən tərəfləri, xatirələri və qoyub getdikləri zaman zaman ön plana çıxmağa davam edir. Onunla bağlı maraq doğuran digər məsələ isə doktorluq dissertasiyasının rədd edilməsi iddiasıdır. Bəs Eynşteynin fizika deyil, sənət etdiyini iddia edən sənəd realdır, yoxsa fərziyyənin məhsulu?
Hər şey 2016-cı ilin may ayında, indi X olaraq adlandırılan bir şəkil Twitter-də yayılmağa başlayanda başladı. Lakin o vaxtlar çox da diqqət çəkməyən yazı bu yaxınlarda yenidən gündəmə gələndə iş bir az qarışdı. Yazıda 1907-ci ilə aid sarı vərəqdə Eynşteynin doktorluq müraciətinin İsveçrənin Bern Universiteti tərəfindən rədd edildiyi yazılıb. Üstəlik, bu məktub sadə rədd cavabı deyildi. Vilhelm Heinrich adlı dekan tərəfindən imzalanmış bu sənəddə aşağıdakı sətirlər var idi:
"Doktoranturaya müraciətiniz uğurlu olmadığı üçün dosent vəzifəsinə uyğun deyilsiniz. "Annalen der Physik" jurnalında dərc olunan məqalənizdə maraqlı nəzəriyyələr irəli sürdüyünüz halda, inanırıq ki, sizin elmin mahiyyəti ilə bağlı qənaətləriniz. işıq və məkan və zaman arasındakı fundamental əlaqə bir qədər radikaldır. Ümumiyyətlə, biz sizin fərziyyələrinizin real fizikadan daha bədii olduğunu düşünürük. Hörmətlə ."
İlk baxışda əsl uğursuzluq nümunəsi kimi görünən bu məktub görənləri ikiyə böldü. Bəziləri bunun saxta məktub olduğunu desə də, bəziləri “Eynşteyn olsan belə, bu həyatda uğursuzluğa düçar ola bilərsən” deyib.
Bu məktubun təfərrüatlarını tədqiq etməzdən əvvəl Eynşteynin 1908-ci ildə Bern Universitetində müəllim kimi fəaliyyətə başladığını da söyləməkdə fayda var. Bu ssenariyə görə Eynşteyn 1907-ci ildə rədd edildiyi məktəbə 1908-ci ildə müəllim kimi qəbul edilir. Buradan baxanda əsl uğur hekayəsi kimi görünə bilər. Düşünə bilərsiniz ki, “Eynşteyn rədd edildi, amma o, təslim olmadı və sonda buna nail oldu”. Amma reallıq bir az fərqlidir.
Məktubu araşdıran diqqətli X istifadəçiləri bu məktubda uydurma olduğuna inandıqları çoxsaylı səhvləri sadaladılar. Ən diqqətəlayiq səhvlərdən bəziləri aşağıdakılardır:
1- Əsas dilinin Alman (İsveçrə) olduğu bir ölkədə yerləşən Bern Universiteti akademik əsərlərini almanca nəşr etdirən almanca danışan Eynşteynə ingiliscə yazılmış bir məktub göndərməzdi. Çünki bu gün də İsveçrənin dörd rəsmi dili var, heç biri ingilis dili deyil.
2- İkinci səhv, 1907-ci ildə yazılmış bir məktubda bu ünvan formatının istifadə edilməməsidir. Çünki Sidlerstrasse 1931-ci ildən əvvəl Sternwartsstrasse adlanırdı və İsveçrə 1960-cı illərə qədər dördrəqəmli poçt kodu sistemini qəbul etmədi. Ancaq bunları sübut edən kağızda heç bir təfərrüat yox idi.
3- Son səhv Bern Universitetində Wilhelm Heinrich adlı bir dekan və ya professorun olmaması idi. Məktubun altındakı dairəvi möhürün universitetlə heç bir əlaqəsi yox idi. Məktubda deyilməsə də, Eynşteynin Elm dekanı ola bilməyəcəyi nəzərdə tutulurdu. Onsuz da ola bilməzdi, çünki o illərdə Elm fakültəsi ilə Humanitar fakültə hələ ayrılmamışdı.
Demək olar ki, hər kəs sosial medianı fırtına ilə vuran və Eynşteynlə bağlı insanları çaşdıran bu məktubun reallıqdan uzaq olduğuna əmin idi.
Bu şəkil Eynşteynin bir vaxtlar Bern Universitetindən aldığı əsl məktub kimi görünsə də, burada təsvir edilən əslində bəzək kimi istifadə edilən və ya suvenir mağazasında satışa təqdim edilən uydurma mətndir.
Aysun / Demedia.az
