Ayın səthində dəmir yolu planı...
Relslərə mismar vurulmaqla başlayan dəmir yolu tikintisi bütün dünyanı dəyişdi. Və bəlkə də eyni şey bizim peykimiz olan Ayda da baş verəcək.
Demedia.az xəbər verir ki, ABŞ Müdafiə Qabaqcıl Tədqiqat Layihələri Agentliyi və ya qısaca olaraq iddialı innovasiya bölməsi olan DARPA peykimizdə bəzi mümkün layihələr, o cümlədən “Ayda dəmir yolu” üçün şirkətlərlə əməkdaşlığa başlayıb.
Sözügedən layihə LunA-10 adlanır və məqsədi özünü təmin edən Ay iqtisadiyyatını aktivləşdirəcək texnologiyalar tapmaqdır. Maraqlı bir dövrdəyik; Çünki kosmos yarışında yeni dövr başlayıb.
50 il əvvəl NASA-nın Apollon missiyaları kəşfiyyat və mühəndislik sahəsində diqqətəlayiq bir uğur idi, lakin xərclənən milyardlarla dollar Ayda daimi varlıq yarada bilmədi. DARPA-nın Strateji Texnologiyalar Bürosunun proqram meneceri Maykl Nayak Mashable-a deyib ki, “Apollonu tənqid edənlərdən biri də bütün bu səyləri sərf etməyimiz və sonra birdən hər şeyin bitməsidir”.
Nayak'a görə; NASA-nın, digər kosmik agentliklərin və Aya robot-kosmik gəmilərlə gedən özəl şirkətlərin bu mövzuda əhəmiyyətli irəliləyiş əldə etdiyi yaxın bir gələcək bizi gözləyir. Onun sözlərinə görə, bu irəliləyişlərdən biri də; Bu, dərin kosmik missiyalar üçün raket yanacağı yaratmaq üçün buz yığımı və helium-3 hasilatı ola bilər. Bu, tibbi təsvirlərdə, hesablamalarda və hətta enerjidə istifadə oluna bilən Yer üzündə olduqca nadir resursdur.
Layihə LunA-10 adlanır, çünki o, NASA-nın Artemida III missiyasından 10 il sonra Ayın səthində hansı texnologiyanın ola biləcəyinə diqqət yetirir. Bu missiyada astronavtlar Ayın cənub qütbünə, elm adamlarının buzun olduğunu təxmin etdiyi bölgəyə enəcəklər. NASA astronavtların 2026-cı ilin sonunda Aya ayaq basacağını proqnozlaşdırır.
DARPA Ayda altı sahəni tədqiq edir:
Yarım əsrdən çox əvvəl Aya astronavt göndərən raketlər və kosmik gəmilər artıq yoxdur. Aya gedəcək və Ayda mövcud olan hər şey yeni olacaq. Nayak indiki vəziyyəti boş vərəqə bənzədir. Digər konseptual ideyalar arasında qaranlıq, resursla zəngin kraterləri işıqlandıra bilən və qısır Ay səthində kommunikasiya təmin edə bilən uca mayaklar daxildir.
DARPA bu yaxınlarda dəmir yolu konsepsiyasını hazırlamaq üçün aerokosmik və müdafiə nəhəngi Northrup Grumman'ı seçdi. Şirkətin mövzu ilə bağlı açıqlamasında, “Təklif edilən Ay dəmir yolu şəbəkəsi insanları, materialları və kommersiya müəssisələri üçün resursları Ay səthi boyunca daşıya bilər; “Bu, ABŞ və beynəlxalq tərəfdaşlar adından kosmik iqtisadiyyata töhfə verə bilər”.
Northrup Grumman, Ayın səthində dəmir yolu qurmağı və hər kəsin minə biləcəyi və ya yük daşıya biləcəyi bir sistem dizayn etməyi hədəfləyir.
Nəqliyyat gələcək Ay hədəflərinin mühüm hissəsidir. Böyük bir raket, bəlkə də SpaceX-in Ulduz gəmisi Aya bir neçə ton yük daşıdıqda, tikinti materialları, qida və ya mədən avadanlıqları orada oturmayacaq. Nayak bunun resurs və gəlir itkisi ilə nəticələnəcəyini deyir.
Nəticədə, LunA-10 layihəsi həyata keçirilə biləcək potensiala malik Ayda dəmir yolları və elektrik stansiyaları kimi müxtəlif konsepsiyalara diqqət yetirir. Təqdim olunan bəzi layihələr qəbul ediləcək və DARPA bu konsepsiyaların hazırlanmasına və sürətləndirilməsinə kömək edəcək. Bəzi layihələr qəbul edilməyəcək.
Kəşfiyyat dövründən ölkələrin və sənayelərin potensial Ay təşəbbüslərini sınaqdan keçirdikləri və zəmin hazırladıqları bir dövrə keçmək məqsədi daşıyır. Hər şey planlaşdırıldığı kimi getsə, 384.400 km uzaqlıqdakı təbii peykimiz Marsa və ya zəngin resurslarla zəngin asteroidlərə daha uzun kosmik missiyalar üçün yanacaq çəni ola bilər.
Nəqliyyat, rabitə və tərəqqi üçün nəzərdə tutulmuş Ay dünyası bugünkü yeni ideyaların bir gün Yerdən kənarda çiçəklənməsinə səbəb ola bilər. Növbəti Ay dövrünün 2040-cı illərdə və ondan sonra nə gətirəcəyini kim bilir?
Nayak deyir: "Hazırda kiminsə beynində növbəti böyük addım olacaq bir fikir var".
Aysun / Demedia.az
