Digərlərindən fərqli olaraq təsiri 10 dəqiqə davam etdi...
Sunda Megathrust əvvəlcə hərəkətsiz idi. O və əvvəlki əsrlərdə heç vaxt qeydə alınmayan ilk zəlzələ 1797-ci ildə 8,4 bal gücündə olub. Rayonda yaşayan insanlar belə bir şey gözləmirdilər.
Demedia.az xəbər verir ki, bu səbəbdən də vurduğu maddi və mənəvi ziyanı ifadə edən zəlzələnin “intensivliyi” çox böyük olmuşdur. 1797-ci ildə baş verənlər çox böyük günahın bir hissəsini qırdı. Lakin bu qırılma üzərində ən böyük zəlzələ hələ baş verməyib. Sunda Megathrust-da 207 il sonra baş verən və indiyə qədər qeydə alınan ən böyük zəlzələlərdən biri olacaq zəlzələyə qədər 7 baldan çox daha 8 zəlzələ qeydə alınıb. Güc baxımından bu zəlzələ Asiyada indiyə qədər qeydə alınan ən güclü zəlzələ olub. 2004-cü ildə Hind Okeanında Sunda Megathrust qırılmasının yaratdığı zəlzələ 21-ci əsrin ən dağıdıcı zəlzələsi və müasir seysmoqrafiyanın başladığı 1900-cü ildən bəri dünyada qeydə alınan üçüncü ən güclü zəlzələ idi. Təxminən min il hərəkətsiz qaldıqdan sonra, 9,3 bal gücündə zəlzələ Sunda Megathrust qırıqlığının 1600 km uzunluğunda hissəsinin qəfil sürüşməsinə səbəb oldu və Aceh və Myanma arasında dəniz dibini qaldırdı. Və nəticədə təbii fəlakət 227 min 898 nəfəri həyatından alıb.
Sunda Megathrust, həmçinin 'Vəhşi Fay' adlanır, okeanın dibindəki xəndəklərdən keçir. Çox geniş təsir sahəsinə malik olan nasazlıq yer üzündə bir çox nasazlığı tetikleyen böyük plitə hərəkətlərinə səbəb olur. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, Sunda Megathrust-un 2002-ci ildə, 2004-cü il zəlzələsini yaratmamışdan əvvəl qopması, hətta foreşok hesab olunur. 2002-ci ildəki bu zəlzələnin mərkəzi Sumatrada olub və 7,2 bal gücündə olub. KAF və Şərqi Anadolu Fay Zonasında baş verən zəlzələlərin miqyasını nəzərə alsaq, Sunda Megathrust-un prekursor zəlzələləri Türkiyədəki böyük zəlzələlərə bərabərdir.
2004-cü ildə Hind okeanında baş verən zəlzələ megathrust səthinin böyük bir hissəsini parçaladı. Bu böyüklükdə əvvəlki zəlzələlər üzərində aparılan araşdırmalar göstərir ki, belə böyük plitələrin hərəkəti və qopması çox nadir hallarda baş verir. 2004-cü ildən əvvəl nəhəng parçalanmaya səbəb olan son hadisə eramızın 780-990 və 1290-1400-cü illəri arasında olmuşdur.
Hind okeanı sahillərində 14 ölkədə dağıntıların qeydə alındığı fəlakətdə daha bir maraqlı detal gündəmə gəlib. 2004-cü ildə dünyanın ən böyük zəlzələlərindən biri, ABŞ tərəfindən Hirosimaya atılan 'Uran-235' tipli atom bombası olan 'Kiçik Oğlan'dan təxminən 1500 dəfə böyük bir enerji buraxdı. Yerin 8-10 dəqiqə ərzində 10 mm-ə qədər titrəməsinə səbəb olan zəlzələ Alyaskaya qədər zəlzələlərə səbəb oldu. Zəlzələ və sunamidən sonra Hind okeanı sahillərində təbii fəlakətdən zərər çəkmiş ölkələrə dünya üzrə 14 milyon dollar ianə edilib.
Aysun / Demedia.az
