NASA açıqladı: Artıq təmiri üçün hərəkətə keçilib
Bizdən 24 milyard kilometr uzaqda olan və kainatın dərinliklərinə doğru irəliləməyə davam edən NASA-nın Voyager 1 kosmik gəmisi 5 aydır səssiz qalıb.
Demedia.az xəbər verir ki, nəhayət, mühəndislər avtomobilin vəziyyəti haqqında mühüm məlumat əldə edə biliblər. NASA da bu xəbəri mühəndislər tərəfindən vasitəyə göndərilən proqram yamasının işlədiyini qeyd edən bir fotoşəkil paylaşaraq açıqladı.
“Bəzi yaradıcı detektiv işlərdən sonra missiya komandası beş ay ərzində ilk dəfə olaraq ən uzaqda yerləşən insan tərəfindən yaradılmış obyektin sağlamlığını və vəziyyətini yoxlaya biləcək”, - NASA-nın postunda deyilir.
Ancaq yenə də qabaqcıl kosmik gəmi Voyager 1 hələ çəngəldən çıxmayıb. NASA bəyan edib ki, növbəti mərhələ kosmik gəminin elmi məlumatları göndərməsidir. Problem 2023-cü ilin noyabrında başlamazdan əvvəl Voyager 1 ulduzlararası kosmosda radiasiya və Günəşin Günəş sistemindən kənara çıxan enerji və hissəciklərdən ibarət qoruyucu “qoruyucu qabarcıq” miqyası haqqında əvvəllər əldə edilə bilməyən məlumatları toplayırdı. (Onun bacısı Voyager 2 bu məlumatı 13 milyard kilometr uzaqlıqdan göndərməyə davam edir)
Voyager layihəsi üzərində çalışan alim Linda Spilker deyir: “Voyaqerlər tərəfindən göndərilən elmi məlumatlar Günəşdən uzaqlaşdıqca daha qiymətli olur, ona görə də biz mümkün qədər çox elmi aləti işlək saxlamaq istəyirik”.
NASA 50 ilə yaxın yaşı olan Voyager alətlərindəki proqram xətalarını dəfələrlə aradan qaldırsa da, bu vəziyyət narahatlıq doğuracaq qədər uzun müddət davam etdi. Kosmos agentliyi bu ayın əvvəlində verdiyi açıqlamada ulduzlararası səyahətinə davam edən vasitənin yaddaş pozğunluğu səbəbiylə anlaşılmaz məlumatlar göndərdiyini açıqlamışdı. Nəqliyyat vasitəsinin üzərindəki kompüterlərdən məlum olub ki, uçuş məlumatları alt sistemində (FDS) artıq işləməyən bir çip var.
Təbii ki, belə bir vəziyyətdə mühəndislər “nəqliyyat vasitəsinin kapotunu” istədikləri kimi aça bilmirlər. Çünki Voyager avtomobillərinə hər hansı məlumatı göndərmək 22 saatdan çox vaxt tələb etdiyi halda, cavab almaq da bir o qədər vaxt aparır.
Beləliklə, qırılan çipi yenisi ilə əvəz etmək mümkün deyil. NASA mühəndisləri çipin unikal kodunu digər çiplərdə saxlamaq üçün avtomobilə siqnal göndəriblər. Bu siqnal nəhayət işlədi.
Bəs indi nə baş verir? Voyacer mühəndisləri missiyanın elmi məlumatlarına cavabdeh olan kodu başqa yerə daşıyacaq və sınaqdan keçirəcək.
Köhnə avadanlıqlarda həll edilə bilməyən proqram təminatı problemlərindən başqa (köhnəlmiş olması ilə yanaşı, bu aparat həm də ulduzlararası məkanda hərəkət edən və nəqliyyat vasitəsini zədələyən kosmik şüalara məruz qalır) avtomobilin ən böyük məhdudlaşdırıcı amili onun nüvə yanacağıdır. Yanacaq tükənmək üzrədir və yaxın bir neçə ildə bəzi elmi avadanlıqlar bağlanmalı olacaq. Yenə də NASA-nın Voyager-i 2030-cu illərin ortalarına qədər ünsiyyətdə saxlaya biləcəyi düşünülür.
Rabitə kəsilsə belə, avtomobilin missiyası bitməyəcək. Voyager avtomobilləri, Yerimizin hekayəsini onu tapa biləcək yadplanetlilərə izah etmək üçün göyərtəsində bir növ "zaman kapsulu" daşıyır. Voyagerdəki bu “kapsula” Yerdəki həyat və mədəniyyətlə bağlı səslər və təsvirləri özündə əks etdirən 12 düymlük qızılla örtülmüş mis plastinadan ibarətdir.
Əgər kimsə bu plaktini tapıb dinləsə, Chuck Berry-nin unudulmaz Johnny B. Goode mahnısını və türkcə səhər salamını da eşidəcək.
Aysun / Demedia.az
