Hamını heyran qoyan arı növü...

Bumblebees hazırda elmi ictimaiyyətdə çox populyardır.

Demedia.az xəbər verir ki, keçən ay bəzi arıların bir həftə su altında qala bildiyi məlum oldu. Yeni araşdırmalar göstərir ki, bu tüklü arı növünün komanda işi və birgə problemlərin həlli üçün təəccüblü bir qabiliyyəti var.

Bir sıra laboratoriya təcrübələrində, şəkərli bir mükafat almaq üçün birlikdə məşq edilmiş arılar, tək öyrədilmiş arılara nisbətən işə başlamazdan əvvəl yoldaşlarını gözləmək ehtimalı daha yüksək idi.

Tapıntılar böcəklərdə şüurun mümkünlüyü barədə məlumatlılığın artdığı bir vaxta təsadüf edir və xüsusən də arılarda insana bənzər kollektiv intellektin müşahidələrini izləyir. Tədqiqat həmçinin göstərir ki, kompleks sosial davranışlar düşüncə kimi beyin ölçüsündən asılı deyil.

Finlandiyanın Oulu Universitetinin davranış ekoloqu Olli Loukola, "Tədqiqatın nəticələri həşəratlar haqqında ənənəvi düşüncəyə meydan oxuyur" dedi. "Ümumi məqsədə doğru birlikdə işləmək bacarığı hətta arıların miniatür beyinlərində də mövcuddur."

Əməkdaşlıq, başqalarından xəbərdar olmağı və birlikdə hərəkət etməyi nəzərdə tutan sosial davranış formasıdır. Heyvanlarda yaygın olmasına baxmayaraq, bu davranışın arxasında duran bəzi mexanizmlər hələ də aydın deyil. Daha geniş və müqayisəli perspektiv müxtəlif növ məlumat tələb edir.

Tədqiqat qrupunun lideri Loukola və həmkarları əməkdaşlığın fərdi bir hərəkətin yan nəticəsi olub-olmadığını anlamaq üçün iki fərqli qida testində arıların davranışlarını araşdırdılar. Komanda yaradıcı oldu və arıların necə əməkdaşlıq etdiyini görmək üçün iki ağıllı təcrübə hazırladı.

İki arıdan ibarət komandalar şəkərli bir mükafat qazanmaq üçün kiçik bir bloku itələməyə öyrədildi. Bu məşq onlar üçün idi ki, bloku eyni zamanda itələmək lazımdır.

Şəffaf tuneldən ibarət başqa bir mexanizmdə isə qapını açmaq üçün eyni anda ona toxunmaq məcburiyyətində qalıblar.

Bumblebees bu maraqlı tapşırığı öyrənməklə yanaşı, tədqiqatçıları da heyrətə gətirdi. Komandadakı bir arı gecikəndə ortağı adətən missiyaya başlamazdan əvvəl onu gözləyirdi. Komanda yoldaşı gələndə arılar daha çox itələməyə başladılar. Onlar öz hərəkətlərini partnyorunun hərəkətlərinə uyğun düzəldirdilər. Bu, onların ümumi məqsədə çatmaq üçün fəal şəkildə koordinasiya edib-etməməsi sualını doğurur.

Aşağıdakı videoda da gördüyünüz kimi tunel testində bəzi arılar geri qayıdıb komanda yoldaşı gecikəndə onu gözləyirdilər.

"Bu nəticələr göstərir ki, arıların kooperativ davranışı təkcə fərdi səylərin əlavə məhsulu deyil, həm də sosial cəhətdən interaktivdir" dedi Loukola və həmkarları öz məqalələrində.

Uzun müddət elm adamları komanda işi və birlikdə işləməyi başa düşmək kimi mürəkkəb sosial davranışların böyük beyin tələb etdiyinə inanırdılar. Əməkdaşlığa gəlincə isə ilk ağlımıza gələnlər insanlar, delfinlər və fillər oldu. Şimpanzelərin, delfinlərin və canavarların da ortaq bir məqsədə doğru birlikdə hərəkət etdiyi müşahidə edilmişdir.

Yeni araşdırma göstərir ki, hətta kiçik beyni olan bir məxluq başqaları ilə ortaq bir məqsəd üçün birlikdə işləyə bilər. Arılar kimi zahirən sadə görünən böcəklərin komandada işləmək bacarığına malik olması bizi əməkdaşlığın mənşəyi haqqında fikirlərimizi dəyişməyə məcbur edir.

Yeri gəlmişkən, arıların bu əməkdaşlıq qabiliyyətini necə inkişaf etdirə biləcəyi də maraq doğurur. Çünki təbiətdə qida axtararkən ümumiyyətlə tək hərəkət etməyə meyllidir.

Aysun / Demedia.az