Zəlzələni 4 saat öncə proqnozlaşdırdı, nəticədə... - İNANILMAZ HADİSƏ
Qaynar su, qarışqalar və hətta buludlar... Bir çox insanın zəlzələ xəbərçisi hesab etdiyi elementlər var.
Demedia.az xəbər verir ki, bu əlamətlər zəlzələdən əvvəl təsadüfən ortaya çıxsa da, hələ də güclü zəlzələ barədə qəti xəbərdarlıq edən tapılmayıb.
Xüsusilə tez-tez danışılan “Günəş tutulması” zəlzələdən tamamilə müstəqil planetlərin kosmos şousudur. Türkiyənin 6 fevraldan əvvəl ən böyük itkisini verdiyi son zəlzələ 17 avqust 1999-cu ildə Gölcükdə günəş tutulmasının zəlzələ əlaməti olduğunu düşündürdü. Çünki zəlzələdən 6 gün əvvəl yalnız dünyanın müəyyən bir yerindən tamamilə müşahidə oluna bilən Günəş tutulması Anadolu torpaqlarından da 'tam olaraq' müşahidə oluna bilirdi. Çoxlarının fikrincə, 6 gün sonra, avqustun 17-nə keçən gecə saat 03.02-də baş verən zəlzələnin qarşısıalınmaz ağrı və itkilərə səbəb olması təsadüfi deyildi. Beləliklə, kosmosa, torpağa və heyvanlara baxaraq zəlzələləri proqnozlaşdırmaq olarmı? 1975-ci ildə Çində baş verənlər bütün dünyanı buna inandırsa da, 8 ay sonra baş verənlər bizdə bunun təsadüf olduğunu düşündürdü. Qazi Universiteti Zəlzələ Araşdırma Mərkəzinin Qurucu Başçısı və Geologiya Mühəndisləri Odası Zəlzələ Məsləhət Şurasının üzvü Süleyman Pampal zəlzələ proqnozu və Çində baş verənlərlə bağlı suallarla bağlı danışıb.
Təqvimlər 4 fevral 1975-ci ili göstərirdi. 7,5 bal gücündə zəlzələdən cəmi 4 saat əvvəl hər kəs evlərindən təxliyə olunurdu. Heç kim hətta saatlar sonra nə olacağını təxmin edə bilməsə də, aylarla davam edən araşdırma elm adamlarına ipucu verdi. Tədqiqatda iştirak edən elm adamları administrasiyada təkid etdilər və Çinin Liaonin əyalətindəki Haycheng şəhərinin sakinləri evlərindən qovuldular. Soyuq və qarlı bir gündə gözləmənin küçədə davam etdiyi bir vaxtda saat 19.36-da güclü zəlzələ hiss olunmağa başlayıb. Zəlzələdən bir neçə saniyə sonra çökən binaların altında heç kim qalmadığından insan itkisi baş verməyib. Qeydə alınan 1328 ölüm arasında zəlzələdən sonra soyuq havada hipotermiyadan əziyyət çəkənlərin və yanğında ölənlərin adları var. Alimlərin zəlzələ proqnozu uğurlu olub. Bəs necə? Süleyman Pampal 1975-ci ildə Haychengdə baş verənləri və 8 ay sonra baş verən böyük fəlakəti belə izah edir:
"Zəlzələdən təxminən 4 saat əvvəl təxmin edilir. İlk olaraq bölgədəki qayalarda çatlar müşahidə edilir. Bölgədə böyük qırılma baş verməzdən əvvəl insanlar o çatları eşitməsələr də, bəzi canlılar onları eşidir. Mikro çatlar süxurlarda əmələ gəlir və sonra bu çatlar böyüyür və buna görə də havanın keçiriciliyi fərqli olur, daha sonra bölgədəki yeraltı su çatları doldurur və elektrik yayılması sürətlənir Çinlilər də bunu izləyib və maqnit sahəsində mümkün dəyişiklikləri qeydə alıblar. 1974-cü ildə bu qrup 15 gün əvvəldən 4,9 bal gücündə zəlzələ olacağını proqnozlaşdırıb. Gücünü açıqlamasalar da, 1975-ci ildə elmi komitə zəlzələnin baş verdiyini qərara aldılar və onlar ərazini boşaltmaqda çətinlik çəkdilər və idarədən kömək istədilər və insanları evlərindən çıxardılar. Onlar 4 saat ərzində evlərindən çıxardıqları insanların həyatını xilas ediblər. Ancaq eyni komanda 8 ay sonra 1976-cı ildə Tangshan zəlzələsini proqnozlaşdıra bilmədi və daha 240 min insan həyatını itirdi. Bu zəlzələdə Hayçenqdə heç bir əlamət müşahidə olunmayıb".
Aysun / Demedia.az
