Bəzilərimiz necə bu qədər sürətli qaça bilirik?

Dünyanın ən sürətli adamı Useyn Bolt 100 metrdə saatda 37,57 km sürət yığmağı bacarıb.

Demedia.az xəbər verir ki, bu, bir insan üçün olduqca sürətlidir. O qədər ki, küçədə maşın sürərkən bu orta sürətlə gedirik. Avtomobilinizdə olanda o qədər də sürətli görünməyə bilər, lakin bir neçə ən yaxşı idmançı bu sürətə yaxınlaşır.

Bəzi insanların digərlərindən daha sürətli qaça bilməsinin əslində sadə (bəlkə də bir az mürəkkəb) səbəbi var: Genetika. Ancaq sürətinizə təkcə valideynlərinizdən gələn genlər deyil, öz seçimləriniz və təcrübələriniz də təsir edir. Genetikanızı dəyişdirməsəniz də (hazırda), sürətinizi artırmaq üçün düzgün məşq edə bilərsiniz.

Sürətli bükülmə, yavaş seğirmə
Qaçış qabiliyyətinizə təsir edən ən mühüm amillərdən biri əzələlərinizin işləməsi ilə yanaşı bədəninizin quruluşudur. İnsan bədəni 600-dən çox əzələnin birlikdə işləməsi ilə müxtəlif istiqamətlərdə müxtəlif sürətlə hərəkət etməyə imkan verir. Bu əzələlər lif qruplarından ibarətdir və bizdə iki müxtəlif növ lif var: sürətli seğirmə və yavaş bükülmə.

Əzələlər bu müxtəlif lif növlərinin müxtəlif qarışıqlarından ibarətdir. Məsələn, dana iki əzələdən ibarətdir: Biri, əsasən, sürətlə qaçmaq və tullanmaq üçün istifadə olunan gastroknemius dediyimiz sürətli bükülmə əzələləridir. Digəri, əsasən yavaş seğirmə olan soleus əzələsidir. Bu əzələ gəzinti və qaçış üçün istifadə olunur.

Sürətlə bükülən əzələ lifləri digərlərindən daha böyükdür və bədəninizi sürətlə hərəkət etdirmək üçün əhəmiyyətli güc yaratmaq qabiliyyətinə malikdir. Sprinterlərdə bu sürətli bükülən liflər daha çoxdur. Bununla belə, bu tip əzələ lifi tez yorulduğundan, qısa məsafələrdə yüksək sürətlə qaçmağa kömək edir.

Yavaş bükülən əzələ lifləri isə daha kiçik və aşağı sürətlə qaçmağa imkan verir. Ancaq bunu edərkən daha yavaş yorulduqları üçün daha uzun sürə bilərlər. Marafon qaçışçıları və velosipedçilərin əzələləri ümumiyyətlə bu növ liflə zəngindir.

Nə qədər əzələ lifinə sahib olduğunuz ümumiyyətlə genləriniz tərəfindən müəyyən edilir. Başqa sözlə, doğulduğunuz zaman hansı əzələ tipiniz varsa, onu qurmaqla bir nöqtəyə gələ bilərsiniz. Ancaq yenə də məşq etməklə daha yaxşı bir nöqtəyə gələ bilərsiniz.

Beyniniz böyük rol oynayır
Fiziki qabiliyyət təkcə əzələ məsələsi deyil. Beyniniz də böyük rol oynayır. Skeletinizə bağlı əzələlər beyniniz tərəfindən idarə olunur. Yəni siz etmək istədiyiniz hərəkəti düşünür və sonra hərəkəti yerinə yetirirsiniz. Yəni addımınızın enindən tutmuş qollarınızın hərəkətinə, ayaqlarınızın yerə necə enməsindən tutmuş nəfəs aldığınıza qədər hər şey sizin nəzarətinizdədir.

Xüsusilə marafonlarda qaçanların əzələləri yavaş-yavaş bükülən liflərlə zəngindir.
Beləliklə, bütün nəzarət sizdə olduğundan, ən yaxşı qaçış texnikasını tətbiq etmək də sizdən asılıdır. Beləliklə, müxtəlif texnikalar qaçışınızı sürətləndirə bilər, məsələn, bədəninizi dik saxlamaq üçün düzgün duruş və daha "iqtisadi" addım atmaq, məsələn, ayaqlarınızı bədənə daha yaxın tutmaq, sizi yavaşlata bilər.

Bunun xaricində bütün vücudunuzu istifadə edərək qaçış sürətinizi artıra bilərsiniz. Məsələn, müxtəlif texnikalar faydalı ola bilər, məsələn, qollarınızı ayaqlarınızın əks istiqamətində yelləmək, barmaqlarınızın üstündə qaçmaq və hər iki ayağın yerdən qaldığı "uçuş" müddətini artırmaq. Düzgün qaçış texnikası sayəsində əzələləriniz daha çox güc istehsal edərək daha sürətli qaçmağa imkan verir.

Gəlin şəhər əfsanələrini ifşa edək
Sürətinizi artırmaq üçün dostlarınızın təklif edəcəyi bir çox maraqlı, lakin yanlış təkliflər də var. Bunları inkar edək:

Mif 1: Daha sürətli qaçmaq üçün məşq edərkən, bacardığınız qədər sürətlə qaçmalısınız.
Daha sürətli olmaq üçün bacardığınız qədər sürətlə qaçmağa ehtiyac yoxdur. Əslində əzələlərin daha yaxşı istirahət etməsi üçün qaçışlar arasında qısa fasilələr vermək daha faydalıdır.

Mif 2: Daha sürətli qaçmaq üçün çəki qaldırmalısınız.
Funksional güc təlimi müəyyən hərəkətlərdə daha yaxşı olmağa kömək edə bilər. Bu məşqlər ya orta çəkilərlə, ya da bədənin öz çəkisi ilə həyata keçirilir. Planks, lunges, pilləkənlər və ya jump squats etmək bu məşqlərə gözəl nümunələrdir. Bu fəaliyyətlər qaçış zamanı aktiv olan əzələlərə diqqət yetirir.

Mif 3: Nə qədər gənc, daha sürətli qaçmağa başlasanız, bir o qədər yaxşı qaçışçı olacaqsınız.
Gənc yaşdan yalnız qaçmağa diqqət yetirmək, sürətli qaçışa doğru inkişafınızı məhdudlaşdıra bilər. Buna görə də qaçmağınıza kömək edəcək müxtəlif fiziki fəaliyyətlərlə məşğul olmaq daha faydalıdır. Məsələn, futbol oynayarkən edilən hərəkətlər və dözümlülük məşqləri sizə daha sürətli qaçmağa kömək edə bilər.

Mif 4: İdman etmək əyləncəli deyil.
Təlim proqramları müxtəlif növ və formalarda ola bilər. Dostlarınızla qaça, çeviklik nərdivanından istifadə edərək ayaq hərəkətlərinizi sürətləndirə və ya maneələrlə treklər hazırlaya bilərsiniz. Məşq zamanı əylənmək və sürətinizi artıracaq fəaliyyətlərlə məşğul olmaq çox vacibdir.

Aysun / Demedia.az