Qədim dünya möcüzəsi gizli silah idimi?
Əsrlər boyu ən güclü sivilizasiyalardan biri olan Misirin İsgəndəriyyə şəhəri ticarət və elmin paytaxtı olmuşdur.
Demedia.az xəbər verir ki, güclü hökmdarların simvolları ilə tikilmiş möhtəşəm tikililər İsgəndəriyyəni ziyarət edən hər kəsi heyran etdi. İsgəndəriyyə Mayağı ölçüsü və füsunkar dizaynı ilə dövrün ən qiymətli xəzinələrindən biri idi. Qiymətli metallardan hazırlanmış heykəllərlə bəzədilmiş mayakın tikintisində əsasən ağ mərmərdən istifadə olunub. İsgəndəriyyə şəhərinin şimalında yerləşən Pharos adasının şərq ucunda inşa edilən dünyanın möcüzəsi, təəssüf ki, bu gün su altında qalmış bir batağa çevrilib. Lakin onun “möcüzə” olmaqla yanaşı, əfsanələrdə də yeri var. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, fənərin işığını təmin edən sistem unikal silah ola bilərdi. Dünya tarixinin ən hündür mayaklarından biri olan İsgəndəriyyə Mayakının zirvəsində yerləşən sirli silah şəhərə düşmənçiliklə yaxınlaşan hər kəsi uzaqlaşdıra bilirdi. İşığının 70 kilometr məsafədən göründüyü iddia edilən 'Arximed Güzgüsü' İsgəndəriyyə şəhərini 1600 il dəniz quldurlarından qoruyub.
Bunu Ege Universiteti Klassik Arxeologiya Bölümü Müəllim Qonca Cankardeş Şenol deyib:
"Olduğu 1600 il ərzində İsgəndəriyyə şəhərinə ticarət üçün gələn bir çox insanı heyran edən İsgəndəriyyə Mayağı qiymətli metallar və təbii daşlardan inşa edilmişdir. Mayak dördbucaqlı əsas üzərində ucaldı, daha sonra daha dar sahəsi olan səkkizguşəli qüllə mayakı tamamladı. Binanın yuxarı hissəsində kiçik günbəzlə tamamlanan müşahidə otağı yerləşirdi. Demək olar ki, hər küncdə qızılı heykəllər və diqqətlə işlənmiş daşlarla bəzədilmiş mayak “Köhnə Dünyanın möcüzələri” sırasında idi".
Qonca Cankardeş Şenol vurğulayıb ki, Fənərin köhnə dünyanın möcüzələrindən biri olmasının səbəbi binanın o dövr üçün çox böyük və dəbdəbəli inşa edilməsidir: "İşığı kilometrlərlə uzaqdan görünən nəhəng fənər, möhtəşəm bir sistemlə ancaq eramızdan əvvəlki bir dövrdə bu qədər işıq yarada bilərdi.
Mayakın planı ilə bağlı ən dəqiq rəsm 1909-cu ildə Hermann Thirche tərəfindən qədim yazıçıların təsvirlərindən istifadə etməklə çəkilmişdir. Müvafiq olaraq, üçmərtəbəli mayağın kvadrat planlı alt mərtəbəsi 57 metr, səkkizguşəli ikinci mərtəbəsi 27,5 metr, dairəvi üçüncü mərtəbəsi isə təqribən 7,5 metrdir. Bunun üstündə isə Yunanıstana baxan Zevs Soter və ya bəzi tədqiqatçılara görə Poseydon heykəli idi. Heykəl ya məşəl, ya da trident daşıyırdı. Bu heykəlin hündürlüyü ən azı 5 metr idi. Mayak adada təxminən 10 metrlik postament üzərində dayandı və strukturun ümumi hündürlüyü 117 metrə çatdı. Fənərin işığı ən son mərtəbədəki heykəlin tutduğu məşəlin və ya tridentin içərisində idi və orada yerləşdirilən güzgülər vasitəsilə işıq daha da güclənirdi. Beləliklə, onu daha uzun məsafələrdən görmək mümkün idi. Davamlı yanan mayakda böyük ehtimalla neft yanacaq kimi istifadə edilib və bu yanacaq mayak içərisində hidravlik sistemlə üst mərtəbəyə qaldırılıb.
Tarixi mənbələrdə mayağın hündürlüyü bazası ilə birlikdə 135 metr olaraq göstərilsə də, misirli tarix tədqiqatçısı Adel Kelaninin son araşdırması nəticəsində suyun altında basdırılmış 90 metr uzunluğunda qalıq aşkar edilib. Miladdan əvvəlki dövrdə 90 metr bir qüllə üçün demək olar ki, qeyri-mümkün hündürlük idi. Mayakın 135 metr uzunluğunda olduğu iddialarına son qoysa da, 90 metr o illər üçün inanılmaz uzunluq idi. Lakin tədqiqatçılar qədim dünyanın möcüzələrindən biri olan və zəlzələlərə baxmayaraq 1600 il yaşamış İsgəndəriyyə Mayakının uzunluğunu tamam başqa səbəblərlə əlaqələndiriblər".
Aysun / Demedia.az
