Eynşteynin 4 milyonluq hərəkəti...
Bütün dövrlərin ən böyük alimlərindən hesab edilən alman nəzəri fizik Albert Eynşteyn öz zəkasıyla öz dövründə iz qoyub.
Demedia.az xəbər verir ki, ölümündən sonra da bütün dünya tərəfindən hörmətlə xatırlanmağa davam edən alim zaman-zaman naməlum cəhətləri, xatirələri, arxada qoyduqları ilə gündəmə gəlməyə davam edir. Bunlardan biri də təbii ki, onun dilini çıxaran şəklidir. Yaxşı, o fotonun təsadüfi deyil, tamamilə şüurlu şəkildə çəkildiyini desək necə olar...
Bütün bunlar 1951-ci il martın 14-nə keçən gecə, Eynşteynin 72-ci doğum günündə baş verdi. Almaniyada anadan olan, lakin ABŞ-da Prinston Universitetində 'Advanced Study Institute'-də təhsilini davam etdirən Eynşteyn üçün həmkarları çox izdihamlı ad günü şənliyi təşkil etdilər. Onun əməkdaşlarından, görkəmli alimlərindən, yüksək ictimaiyyət nümayəndələrindən hamı orada idi. Ətraf saysız-hesabsız gözqamaşdıran işıqlarla dolu idi və qulaqbatırıcı dərəcədə yüksək səslənirdi. Bu, onun üçün adi və gözəl 72 illik yubileyi idi. Bütün gecə bütün gözlər onun üzərində idi; Mətbuat onun davamlı fotolarını çəkir, üzündə fənərlər yanırdı.
Gecə boyu səs-küydən, diqqətdən və hətta parıltıdan narahat olan Eynşteyn vəziyyəti idarə etməyə çalışsa da, gecənin sonunda verəcəyi poza ilə tarixə yazılacağını ağlına belə gətirmirdi. , və fotonu çəkən jurnalistin məşhurlaşacağını bildirib. Vaxt yetişdi, nəhayət gecə bitdi. Eynşteyn və onun keçmiş həmkarı Dr. O, Frank Aydelotte və arvadı Mari Jeanettenin maşınına minib. Onlar yola düşəcəkləri vaxt baş verənlər.
Eynşteyn gecə boyu səssizcə qışqırdı və bütün diqqətdən çox sıxıldı. Evə getmək üçün yola düşərkən öz işlərini görən fotoqraflar Eynşteynin son şəklini çəkmək istədilər. Eynşteyn "Bəsdir!" O, üsyan etdi. O, üsyan edəndən sonra fotoqrafların gedəcəyini düşünsə də, çox yanılmışdı.
Albert Eynşteynin üsyanından sonra heç vaxt vaz keçməyən qətiyyətli fotoqraflardan biri olan Artur Sasse tarixdə iz qoyacaq o fotoşəkili çəkib. Eynşteyn "Bəsdir!" dedi və dilini çıxartdı, Sasse deklanşör düyməsini basdı və budur o foto çərçivə! Artur Sasse çəkdiyi ikinci foto ilə böyük uğur qazanıb.
O gün Artur Sasse tərəfindən çəkilmiş Eynşteynin məşhur "dil pozası" onilliklər ərzində elm kitablarında istifadə olunur və çoxumuz Eynşteyni həmin fotoşəkillə xatırlayır.
Eynteyn məşhur pozasından sonra məkanı tərk edərkən dərindən nəfəs alsa da, ertəsi gün bu fotodan xəbər tutdu və foto çərçivə onun diqqətini çəkdi. Artur Sasse qərargahı ABŞ-da yerləşən UPI (United Press International) xəbər agentliyində işləyirdi. Ad günü səhəri ona mesaj gəldi və dedilər ki, Eynşteyn şəkli çox bəyənib. Albert Eynşteyn şəxsi təbrik kartı kimi istifadə etmək üçün UPI-dən öz şəklinin 9 çapını istədi. UPI rəsmiləri fotoda yalnız Eynşteynin görünəcəyini bildirən təbrik kartları hazırlayıb Eynşteynə göndəriblər.
Məlumdur ki, Albert Eynşteyn də həmin gecə çəkdirdiyi fotoya görə Artur Sasseyə təbrik məktubu göndərib.
Fotonun orijinalı UPI-da qaldı. Orijinalda Eynşteyni Dr. Frank Aydelotte və həyat yoldaşı Mari Jeanette də iştirak edirdi. 2017-ci ilə qədər qorunub saxlanılsa da, alındıqdan 66 il sonra hərracda 125 min dollara (4 milyon türk lirəsi) satılıb. Fotonun orijinal çapı sol kənarda Eynşteyn tərəfindən imzalanıb. İmzada deyilir: “A.Einstein.51.”
Fotoqraf Artur Sassenin çəkdiyi həmin foto Britaniyanın məşhur “Guardian” qəzetində dərc olunub, 20. O, bunu "19-cu əsr şəxsiyyətinin ən məşhur mətbuat fotoşəkillərindən biri" adlandırıb.
Aysun / Demedia.az
