852 nəfərin ölümünə səbəb olan qəza... - ŞOK FAKTLAR ORTAYA ÇIXDI
Baltik dənizinin ən böyük bərəsi kimi tanınan MS Estoniya əvvəllər dəfələrlə etdiyi kimi adi səyahətə hazırlaşırdı. Axşam saatlarında Estoniyanın paytaxtı Tallinndən yola düşən gəminin sərnişinləri müasir dəniz tarixinin ən böyük qəzalarından birinə düçar olacaqlarından xəbərsiz idilər. Estoniya bərəsi Baltik dənizinin sərin sularına qərq olanda illərlə müzakirə olunacaq 3 sirri geridə qoyacaqdı.
Almaniyada Hollandiya sərhədinə yaxın yerləşən, Avropanın ən qədim gəmiqayırma müəssisələrindən biri olan Meyer Werft Gəmiqayırma Zavodunda böyük həyəcan yaşanıb. Bu vaxta qədər yüzlərlə müxtəlif tipli gəmi inşa edən tərsanə işçiləri sərnişin və yük daşımalarına xidmət edəcək “MS Viking Sally” bərəsini tamamlamaqdan qürur duyurdular.
1980-ci ildə Norveç və Almaniya arasında dəniz trafikinə xidmət etmək üçün fəaliyyətə başlayan "MS Viking Sally", illər ərzində dəfələrlə adını dəyişərək müxtəlif şirkətlərdə xidmət etməyə davam etdi. Təqvimlər 1992-ci ili göstərdikdə, Estoniya hökumətinin tərəfdaşlarından biri olduğu İsveç-Estoniya birgə şirkəti EstLine bərəni öz donanmasına əlavə etmək üçün işə başladı. Bu istiqamətdə səylər 1993-cü ildə yekunlaşdı və bərə “MS Estonia” adı ilə yeni marşrutu üzrə üzməyə başladı. Baltik dənizində xidmət edən bərə indi fəaliyyət göstərdiyi bölgənin ən böyük gəmilərindən biri idi.
1994-cü il sentyabrın 27-si Estoniya bərəsində çalışan heyət üçün heç bir başqa gündən fərqlənmirdi. Estoniyanın paytaxtı Tallinndə yerləşən bərə hazırlıqlardan sonra axşam saatlarında sərnişinlərini götürdükdən sonra İsveçin paytaxtı Stokholma hərəkət edəcəkdi. Ertəsi gün səhər saatlarında İsveçə çatması gözlənilən gəmidə 989 sərnişin və ekipaj üzvü olub.
Stokholm ekspedisiyasına təxminən 15 dəqiqə gecikmə ilə başlayan Estoniya bərəsi yük bölgüsündəki balanssızlıq və bəzi texniki səbəblərdən limanı bir qədər sancağa meyl edərək tərk edib. Estoniya bərəsinin üzdüyü gecə Baltik dənizində hava şəraiti sərt olub və fırtına səbəbindən dalğa uzunluğu yüksək olub. Gecə yarısından az sonra Estoniya bərəsindən bölgədəki digər gəmilərə qəza siqnalları göndərilməyə başlandı. Bərədən gələn təcili çağırışlar bölgədəki digər gəmilərin və sahil mühafizəçilərinin radioları vasitəsilə əks-səda verməyə başlayıb. Güclü dalğa effekti ilə təxminən 50 ton ağırlığında olan kaman üzlükünün qıfılının qırılması nəticəsində gəminin o biri hissəsindən baş qapağı qopub və bərənin nəqliyyat vasitəsinin göyərtəsi sürətlə su ilə dolmağa başlayıb. MS Estonia sürətlə suyu götürür və böyrü üstə uzanırdı.
28 sentyabr 1994-cü ildə tamamilə Baltik dənizinin soyuq sularında basdırılan Estoniya bərəsi, əksəriyyəti İsveç vətəndaşları olan 852 nəfərin məzarı olub. Axtarış-xilasetmə qrupları ilkin tibbi yardım çağırışından qısa müddət sonra əraziyə çatsa da, hava şəraitinin yaratdığı çətinlik səbəbindən cəmi 137 nəfər xilas edilib.
Estoniya fəlakəti Avropa sularında ən böyük dəniz qəzalarından biri idi. Qəzadan sonra yaradılmış təhqiqat qrupu gəminin batmasının səbəbini pərvanə qapağının qırılması nəticəsində avtomobilin göyərtəsinə suyun dolması ilə izah edib. Ancaq bu, bir qrup tədqiqatçıya görə beyinlərdə sual işarəsi yaradan səbəb olub.
Estoniya qəzası da dənizçilik sahəsində köklü və mühüm dəyişikliklərə səbəb oldu. Mümkün qəzalarda can itkisini minimuma endirmək üçün səy göstərildi. Ro-Ro kruiz gəmilərində bəzi dizayn və idarəetmə qaydalarına yenidən baxıldı. Gəmilərdə səyahət registratorlarından istifadə məcburi hala gətirilib və kadr hazırlığı gücləndirilib.
Finlandiyanın Uto adası yaxınlığında beynəlxalq sularda 80 metr dərinlikdə yerləşən Estoniyanın batması qəza baş verdiyi gündən bəri zaman-zaman gündəmə gəlib. Qəzada həyatını itirənlərin yaxınları hadisə ilə bağlı faktların gizlədildiyini iddia edirlər. Qəzadan sağ çıxa bilənlər də qəzadan əvvəl gəmidə böyük partlayış olduğunu xatırladıqlarını deyirlər. Gəminin batdığı əraziyə dalış uzun bir yoxlama prosesindən sonra məhdud şəkildə həyata keçirilə bilər.
Bu yaxınlarda MS Estonia qəzasından bəhs edən, gəminin batdığı ərazinin yeni görüntüləri ilə çəkilən sənədli film qəzanı yenidən gündəmə gətirib və hadisə ilə bağlı bəzi nəzəriyyələri gündəmə gətirib. Görüntülərdə gəminin sancağında illər əvvəl düzəldilmiş budaq görünür.
Aysun / Demedia.az
