Niyə arıqlaya bilmirik? - Araşdırma
Arıqlamağı iradə məsələsi saymaq olar. Razıyam. Amma əksər hallarda yanlış üsullar da arıqlamağa qoymur. Bu gün sizə pəhriz zamanı edilən səhvləri, yanlış üsulları göstərməyə çalışacağam.
Arıqlamaq istəyənlər ilk iş olaraq yeməklərini azaldırlar. Şirniyyat və çörək yeməkdən imtina edirlər. Bu üsulla arıqlayacaqlarını düşünürlər. Amma bilməlisiniz ki, bu üsulla uğur əldə etmək şansı çox azdır.
Öz üsulları ilə arıqlaya bilməyən xəstələr üz tutur dietoloqlara. Dietoloqların müəyyən etdiyi pəhriz proqramlarının əksəriyyəti kalorili yeməklərin azaldılmasına əsaslanır. Yaxud, “az-az ye, tez-tez ye” prinsipini önə çəkirlər. Bilməlisiniz ki, hər iki üsulun da elmi əsası yoxdur. Bu cür pəhrizlərin faydalı olmamalarının bir səbəbi də davam etdirməyin mümkünsüzlüyüdür.
Mütəxəssislər pəhriz proqramı ilə arıqlamaq cəhdinin cəmi 9% uğurla nəticələndiyini hesablayıblar. Əgər siz bu 9%-in içində deyilsinizsə, depressiyaya düşdünüz... Özünüzü ələ alın! Bayaq da dedim, bu, sizin qəbahətiniz deyil!
İndi isə gələk pəhriz yanlışlarına.
Axşam saat 8-dən sonra yemək, yaxud nəsə atışdırmaq. Kökəlməyimiz üçün ən təhlükəli öynəmiz axşam 8-dən sonrakıdır. Adətən, bu saatlarda fiziki aktivlik azalır. Metabolizma yediklərimizi götürür, yağa çevirir, ora-bura depolamağa başlayır. Ona görə də, axşamlar yeməyin. Sadəcə, yuxunuzu qaçırmayacaq bitki çayları için.
Süfrədən doymadan qalxmaq. Bu, arıqlamaq üçün üsul deyil. Əksinə, doymasanız, qısa zaman ərzində acacaqsınız, yenə nəsə yeyəcəksiniz. Demirəm ki, pıxana qədər yeyin, doyana qədər yeyin, bəsdi. Amma süfrədən ac qalxmayın.
Gün ərzində nəsə atışdırmaq. Öynələr arasında əlinə keçəni atışdırmaq sağlamlığınızı təhdid edir. Hətta arada yediyiniz çərəzlər və meyvələr də qanda şəkərin səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb ola bilir. Qanda şəkərin tez-tez enib-qalxması köklüyün və şəkərli diabetin ən önəmli səbəblərindəndir.
Ac qalmaqdan qorxmaq. Bu da sizin günahınız deyil. “Ac qalanda falan olur, filan olur” kimi bir çox əsassız nəzəriyyələr alıb başını gedir dövrümüzdə. Acmaq qan şəkərinin düşməsi və normallaşmasının işarətidir. Yəni, acmaq yaxşıdır. Acdığımız zaman orqanizmimiz yağ yandırır. Acarkən narahat olmayın. Əksinə, öz-özünüzə deyin: “Aha! Artıq yağlarım yanır!” Bir öynədən kəm qalmaqdan qorxmayın.
Çörək yeməmək. ABŞ-dan dünyaya yayılan yanlış düşüncə... Digər deyimlə, karbohidrat düşmənliyi. Elmi araşdırmalar sübut edib ki, gündəlik xərclədiyimiz enerjinin 50%-ni karbohidratlar təmin edir. Düzdür, artıq yeyilərsə, ağ undan hazırlanan qidalar, hətta düyü aşı da ziyanlı ola bilər. Amma bulğur aşı, dənli bitkilər, qara çörək, kəpəkli çörək heç bir zaman ziyanlı deyil.
Nizamsız qidalanmaq. Sağlam metabolizma və çəkiyə nəzarət üçün nizamlı qidalanmaq əsas şərtdir. Çörəyi də, dənliləri də, meyvə-tərəvəzi də balanslı şəkildə yemək lazımdır. Karbohidrat ehtiyacımız üçün çörək yeməliyik. Vitaminlər və rahat həzm üçün də meyvə-tərəvəz faydalıdır. Heyvan mənşəli karbohidratlar da orqanizmə lazımdır.
Hərəkətsizlik. İnsan övladı hərəkətdə olmaq üçün yaradılıb. Amma yüksək texnologiyalar əsrində günümüzün çoxu oturmaqla keçir. Demək olar ki, son yüz ildə hərəkətliliyimiz 60% azalıb. Arıqlamaq istəyiriksə, hərəkətdə olmalıyıq. Təkcə boğazdan kəsməklə arıqlaya bilmərik. Bundan əlavə, metabolizmamız da işləmək üçün aktivliyə ehtiyac duyur. Gündə, ən azı, 45 dəqiqə yeriyin ki, orqanlar rahat işləsin. Pəhriz proqramlarındakı “yeyib yatın” sözlərinə aldanmayın.
Bahadur Seyidov / Demedia.az
