Səsi ilə Atatürkü belə heyran qoyan sənətçi...
Safiye Ayla ömrünü musiqi ilə keçirmiş, səsi ilə Mustafa Kamal Atatürkə belə təsir etmiş bir addır.
Safiye Ayla 1917-ci ildə İstanbulun Kadırğa mahalında anadan olub. Atası Hicazizadə Hafiz Abdullah bəy, anası isə Səudiyyə Ərəbistanından gəlib gənc yaşlarında Osmanlı sarayına girmiş Seyyidə Xanımdır. Atası Safiye Ayla dünyaya gəlməmiş, anası isə üç yaşında ikən vəfat edib.
Valideynləri rəhmətə getdikdən sonra Kağıthanedəki Çağlayan Darüleytamiyə qalan Safiye Ayla ibtidai məktəbi burada bitirib. Birinci dövr Bursa millət vəkili olan Şeyh Sərvət Əfəndi tərəfindən övladlığa götürülərək Bursa Müəllimlər Məktəbinə daxil olur. Safiye Aylanın bəlkə də ən böyük şansı Şeyx Sərvət Əfəndi idi.
O, gənc yaşlarından pianoda ifa etməyə başlayıb. İbtidai məktəbi bitirdikdən sonra Bursa Müəllimlər Məktəbinə daxil olmuş və 1920-ci ildə oranı bitirmiş və İstanbul Beyoğluna ibtidai məktəbə müəllim təyin edilmişdir. Bu dövrdə Əyyubi Mustafa Əfəndidən üsul və üsul öyrənmişdir. Daha sonra Yesari Asım bəydən musiqi dərsləri alıb. Gördüyünüz kimi, həyat onu həmişə hansısa şəkildə musiqiyə sövq edib. Səfiyə Aylanın səsi hələ tələbə ikən diqqət çəkməyəbaşlayıb.
Safiye Ayla ilk rekordunu 1930-cu ildə qeyd etdi. O, Yəsəri Asım bəyin “Sevgi yaradan gözlərin” və “Gözlədim sən gəlmədin” mahnılarını ifa edib. Mustafa Sunardan musiqi dərsləri alan Ayla musiqi təhsilində Yesari Asım Arsoy, Hafiz Ahmet İrsoy, Selahattin Pınar, Saadettin Kaynak və Udi Nevres bəydən də yararlanıb. İlk dəfə 1931-ci ildə Darüttalim-i Musiki Heyeti konsertlərində səhnəyə çıxan Safiye Ayla bir müddət sonra müəllimlik karyerasını tərk edərək kazinolarda işləməyə başlayıb.
O, Küçükçiftlik Parkı və Mulen Lipstick Casino-da səhnəyə çıxdı və baş laynerə yüksəldi. 1932-ci ildə İstanbul valisinin müavini Nuri bəyin evində keçirilən məclisdə Atatürkün qarşısına çıxaraq mahnılar oxuyur. Beləliklə, Atatürkün sevimli səslərindən biri oldu. Hətta keçirilən konsertdə; Safiye Ayla "Anam Ömərdir" mahnısını oxumuşdu və Paşa ona böyük heyranlıqla onu dönə-dönə oxumasını söylədi.
Beləliklə, Safiye Ayla türk sənət musiqisi ilə maraqlanan və oradan keçəcək bütün qadın sənətçilərə ilham verdi. Səfiyə Ayla sənət həyatı boyu Türkiyə radiolarında, xüsusilə İstanbul Radiosunda çoxsaylı konsertlər verib, 500-dən çox rekorda imza atıb, rekordlar qırıb.
İstanbul Bələdiyyə Konservatoriyasının İcraiyyə Komitəsində iştirak edib. 8 aprel 1950-ci ildə burada tanış olduğu Şerif Muhittin Tarqanla ailə həyatı qurub. Onun Safiye Ayla Tarqan kimi tanınmasının səbəbi də bu evliliyidir. Onların evliliyi 1967-ci ildə həyat yoldaşının ölümünə qədər davam etdi. O, son səhnə konsertini 1987-ci ildə İstanbul AKM-də Atatürkün xatirəsinə Türk Mədəniyyətinə Xidmət Vəqfinin xeyrinə verib.
O, əsərlərini sayğaca uyğun, yaxşı diksiya ilə, səliqəli, həm də həvəsli və cəlbedici bir münasibətlə oxuyurdu. Səsinin rəvan axarı hətta ən yüksək zirvələrdə də itmirdi. O, Rumeli xalq mahnıları və klassik nümunələri ilə yanaşı dövrün ən sevdiyi mahnıları və fantaziyalarını da özündə əks etdirən repertuarı ilə geniş tamaşaçı kütləsi tərəfindən sevildi. Alabanda'. Safiye Ayla 1998-ci il yanvarın 14-də İstanbulda vəfat edib. Cənazəsi Zincirlikuyu qəbiristanlığında torpağa tapşırılıb və bütün var-dövlətini Türkiyə Təhsil Vəqfinə bağışlayaraq son müəllimlik vəzifəsini yerinə yetirib.
Aysun / Demedia.az
