Damarlarda tıxanıqlıq yaradan QİDALAR - Mütləq oxuyun
Yediklərimizin çoxu, qeyri-sağlam həyat tərzi, artıq çəki və s. səbəblər ucbatından damarlarımızda hər an tıxanıqlıq yarana bilər. Bir qida isə damar tıxanıqlığının ən ümdə səbəbidir.
Zərərli qan laxtalanmasına səbəb olan bir qida var. Tərkibində nə olduğunu bilmədiyiniz kərə yağları, trans yağlarla zəngin marqarinlər aortalar üçün əsl təhlükə mənbəyidir. Xüsusilə, səhər-səhər isti çörəyin üstünə yaxılan kərə yağının dadı bir başqadır. Amma zərərlərini öyrəndikdən sonra ondan imtina edə bilərsiniz.
Bəribaşdan deyim ki, bütün kərə yağları zərərli deyil. Əvvəlcə, damar tıxanıqlığı haqda məlumat verim.
Damarlarda yağlar yığılır, bu da damar tıxanıqlığı yaradır. İnsan orqanizmindəki bütün orqanlar oksigenə ehtiyac duyur. Başqa sözlə, yetəri qədər oksigen daşıyan qana möhtacdırlar. Orqanizmin hər hansı bir nahiyəsində əmələ gələn damar tıxanıqlığı orqanlarda oksigen əksikliyinə səbəb olur. Damar tıxanıqlığı həkim müdaxiləsi və düzgün qidalanma ilə aradan qaldırıla bilir. C vitamini çatışmazlığı da damar divarlarının xəsarət almasının səbəblərindəndir. Bəzən damar tıxanıqlığı müalicə ilə aradan qaldırılır. Lakin xəstə sonradan qidalanmasına nəzarət etmir. Beləcə, problem yenidən meydana çıxır.
İndi isə baxaq görək, damarlarımıza zərər verən nədir?
Mütəxəssislər neçə illərdir ki, kərə yağına alternativ olan qidaların orqanizmə vurduğu ziyandan danışırlar. Yaralanma nəticəsində əmələ gələn qan laxtası potensial təhlükəli qanaxmanı dayandırır. Amma müəyyən bir səbəbi olmadan meydana çıxan jeleyəbənzər qan topaları sağlamlığınız üçün ciddi problemlər yaradır. Narahatlıq verən məqam odur ki, prosesin qaynağı yediklərimizdir.
Orqanizmdə durduq yerdə yaranacaq qan laxtalanması riskini aşağı salmaq üçün qidalanmağınıza diqqət etməyiniz lazımdır. Marqarin laxtalanmaya yol açan bir prosesi başladır. Son illərdə marqarinin tərkibində yüksək miqdarda trans yağlar olması ilə bağlı xəbərləri də çox oxuyuruq. Bəs, trans yağ nədir?
Trans yağ turşuları doymamış yağların bərkiməsinin qarşısını almaq, otaq temperaturunda isə əriməsinə mane olmaq məqsədilə hidrogenləşdirmə prosesində istehsal edilən yağlardır. Ürək sağlamlığı üçün təhlükəlidir və xərçəng riskini artırır. Bu yağlar fast-foodlarda, marqarinlərdə, rəf müddəti uzun olan şirniyyatlarda və digər un məmulatlarında, qızardılmış yarımfabrikat yeməklərdə istifadə edilir.
Gördüyünüz kimi, bir çox qida məhsulunda trans yağlar qarşımıza çıxır. Sevdiyimiz kekslər, mikrodalğalı sobada isidilməklə süfrəyə gətirilən piroqlar, dondurulmuş pizzalar, yarıqızarmış kartof, qril, südsüz kofe kremi, marqarin ən birinci çəkəcəyimiz misallardır.
Trans yağın zərərləri:
Ürək xəstəliklərinə tutulma riskini artırır;
İnsulin müqavimətinə və II tip diabetə mənfi təsir edir;
Köklükdən əziyyət çəkənlərin orqanizmində iltihablanmanı artırır;
Damarların divarlarını zədələyir;
Trans yağların insan orqanizminə heç bir faydası yoxdur. Lipoprotein səviyyələrini aşağı salır ki, bu da Koronar Arteriya
Xəstəliyi riskini artırır. Kişilərdə cinsi aktivliyi azaldır.
Qidalanmanın qan laxtalanmasına yol açdığını göstərən əlamətlər bunlardır:
-nəfəs almaqda çətinlik çəkmək;
-daimi yorğunluq;
-əl, ayaq, sinə ağrıları;
-əzələ zəifliyi;
-beyinə zəif qan axını səbəbilə ortaya çıxan diqqət dağınıqlığı;
Bütün bunlara baxmayaraq, damarlarımızı təmizləyən, tıxanıqlığı aradan qaldıran üsullar da mövcuddur.
Sarımsaq. Tərkibində kimyəvi birləşmələr çoxdur. Bunlardan biri allicindir. A, B1, B2, B və C vitamini ilə, müxtəlif minerallarla zəngindir. Bununla bərabər, orqanizmdə ən önəmli antioksidant olan qlutation`un miqdarının çoxalmasına xidmət edir.
Nar. Bir araşdırmaya görə, nar təbii antioksidantdır və nitrik-oksid istehsalını artırır. Bu da qan dövranının normallaşmasını, arteriyaların sağlamlığını təmin edir.
Sarıkök. Damar sərtləşməsinin ən böyük səbəblərindən biri iltihablanmadır. Sarıkök məhz burda dövriyyəyə girir-iltihablanmanı azaldır. Fransız alimlərin apardığı bir araşdırma zamanı məlum olub ki, sarıkök damarlardakı yağ yığıntılarını 26% yox edir.
Zeytun yağı. Qidalandırma qabiliyyəti çox yüksəkdir. A, C, E vitaminləri, kalsium, fosfor, maqnezium və Omega-9 doymamış yağ turşusu ilə zəngindir. Pis xolesterolun səviyyəsini aşağı salan zeytun yağı iltihab əleyhinə xüsusiyyəti sayəsində damarların təmizlənməsində önəmli yerə sahibdir.
Qaragilə. Antosianinlərlə zəngindir. Qeyd edim ki, antosianinlər oksidativ stressin, iltihablanmanın profilaktikasında əhəmiyyətlidir. Damarların sağlamlığına müsbət təsir edir. Qaragilənin və digər giləmeyvələrin qəbulunun artırılması ürək xəstəliklərinə tutulma riskini aşağı salır; bunu bir çox elmi araşdırmanın nəticələri təsdiqləyir.
Brokoli. Arteriyalarda yığıntıların əmələ gəlməməsinin qarşısını alır. Antioksidant sayılan C və E vitaminləri qaynağıdır. Bu sayədə immuniteti gücləndirir. Öynələrinizdə suda bişmiş, zeytun yağlı, limonlu brokoliyə yer ayırmağı unutmayın.
Yaşıl çay. Stressə qarşı effektiv olan yaşıl çay ürək-damar xəstəliklərinin əmələ gəlməsinə mane olmaqda da mahirdir. Antioksidant baxımından zəngindir. Gündə 1 fincan içməyi vərdişə çevirsəniz, damarların sağlamlığı üçün önəmli olacaqdır.
Yulaf. Lif qaynağı olan yulaf nizamlı şəkildə yeyildikdə ürəyi və damarları təmizləyir. Pis xolesterolun səviyyəsini aşağı salır. Naharda yeyilən yulaf sağlamlığımız üçün çox faydalıdır.
Darçın. Qanda şəkərin səviyyəsini tənzimləmək qabiliyyətinə malik olan darçın antioksidant deposudur. Ürəyə gedən damarları təmizləyir, tıxanıqlığın əmələ gəlməsinə mane olur. Gün ərzində 1 çay qaşığı qədər yeyildiyində damarlardakı problemləri 26% aradan qaldırır.
Badam. Damarları təmizləyir və ürəyin sağlamlığını dəstəkləyir. Təkli doymamış yağlarla, antioksidantlarla və liflərlə zəngindir.
Bahadur Seyidov / Demedia.az
