Həmişə arzuolunmaz ehtimal baş tutur - Mörfi qanunları əslində nədir?
Mörfi qanunları son illərdə çox gündəmə gəlir. Bəs Mörfi qanunları nədir? Mörfi qanunları nə vaxt yaranıb?
Mörfi qanunları 1990-cı ildə vəfat edən ABŞ mühəndisi Edvard A. Mörfi tərəfindən hazırlanıb.
Bunlar uğursuzluqların, səhvlərin səbəblərini araşdıran müəlliflər tərəfindən irəli sürülən müxtəlif maksimumlardır. Mörfi qanunları aşağıdakı ifadəyə əsaslanır: "Əgər bir işi yerinə yetirmək üçün bir çox imkanlar varsa və bu imkanlardan biri arzuolunmaz nəticələrə səbəb olacaqsa, bu ehtimal baş verəcək".
Daha aydın desək, Mörfi qanunu belədir ki, biz sağ zolaqda sürərkən sükanı orta zolaqda idarə edirik, amma qırılanda orta zolağın da bağlandığını görürük. Mörfi qanunlarının başqa bir nümunəsini istəyirsiniz? Məsələn, pəncərələri silib dərindən nəfəs alıb divanda oturdun. “Gözəl pəncərələri sildim, təmizləndilər” dedin və elə o dəqiqə yağış başladı.
Bu cür məyusedici vəziyyətlər universal Merfi qanunlarının qüvvədə olduğunu sübut edir. Mörfi qanunları tam olaraq "bir şeyi səhv etmək üçün bir yol varsa, o da olacaq" mənasını verir. Mühəndis Edward A. Mörfi Jr. 1949-cu ildə ABŞ-ın Kaliforniya ştatındakı aviabazada xidmət edir və MX981 kod adlı qəza sınağı üzərində işləyir. Sensorların naqilləşmə mərhələsində işləyən texnik səhv tapdığı üçün nəticəyə gələ bilməyib. Bu vəziyyəti müşahidə edən Mörfi ilk dəfə bu texnik üçün məşhur olacağı sözünü işlədir, bir şeyi səhv etmənin bir yolu varsa, bu adam mütləq onu tapacaq deyir. Beləliklə, “Mörfi qanunları” anlayışı ortaya çıxır.
Mörfi qanunu ortaya çıxdığı andan o, təkcə Amerika Hava Bazasında deyil, bütün dünyada sürətlə yayıldı. MX981 kod adlı qəza testi layihəsi üçün mətbuat konfransında Mörfinin dostlarından biri Con Strapp deyir: “İllər boyu sınaqlarımızın təhlükəsiz şəkildə davam etdirilməsi bizim Mörfi qanunlarını bilməməyimizlə bağlıdır”. Bu görüşdə Mörfi qanunlarının nə olduğu, Mörfi qanunlarının haradan qaynaqlandığı sualları geniş əks-səda tapmağı bacarır. Əslində, Merfi qanunları 1958-ci ildə Websterin lüğətində yer tapdı. Daha sonra ictimaiyyətdə tez-tez görünür və reklamlarda Murphy qanunları mütləq xatırlanır.
Bədbəxtliyə zarafatla yanaşan Murfi qanunları sayəsində gündəlik həyatımızda başımıza gələn pis hadisələri yumoristik şəkildə daxil etmək əslində insan psixologiyası üçün yaxşıdır. Pollyanna xoşbəxtlik yaratmasa da, Mörfi qanunu, yəni yaşadığımız bədbəxt halların baş vermə ehtimalının əsassız olmaması insana öz problemlərinin öhdəsindən gəlmək, problemlərinin öhdəsindən gəlmək üçün cəsarət və motivasiya verir.
Aysun / Demedia.az
