Misir şahzadəsi və İran kraliçası Fevziyənin ürək parçalayan həyatı...

İngiltərədən müstəqillik qazanan Misirin ilk kralı I Fuad və ondan 26 yaş kiçik ikinci həyat yoldaşı Nazlı Səbrinin aylardır gözlədikləri gün gəlib çatmışdı. 

5 noyabr 1921-ci il səhəri İsgəndəriyyədə dünyaya göz açan Fevziyə böyüyəndə əfsanəvi gözəlliyi ilə adını bütün dünyaya duyuracaqdı. O, sonradan Misir kralı olacaq I Farukdan sonra dörd bacının ən böyüyü idi. O, doğulduğu gündən ciddi bir təhsil prosesindən keçdi və evdə xarici baxıcılar tərəfindən böyüdü. Universitetdə təhsil almaq üçün İsveçrəyə getməzdən əvvəl sarayda xarici dil və musiqi dərsləri alıb. Ərəb dilindən əlavə fransız və ingilis dillərini də mükəmməl bilirdi. O, İsveçrəyə gedəndə yolu İran şahı Rza Pəhləvinin oğlu Məhəmməd Rza Pəhləvi ilə kəsişirdi. Üstəlik, Pəhləvi həyatının dönüş nöqtələrindən birində baş rol oynamalı idi. İsveçrədən ölkəsinə qayıtdıqdan sonra aldığı qərarla həyatı alt-üst oldu. 18 yaşına qədər xoşbəxtlik içində keçən Fevziyəni ömrünün sonuna qədər ağrılı günlər gözləyir.

1900-cü illərin birinci yarısında İran şahı Rza Pəhləvi Türkiyə Cümhuriyyətinin qurucusu ulu öndər Mustafa Kamal Atatürkü nümunə götürürdü. Atatürkün islahatları və uzaqgörənliyi həmişə İran şahı Rza Pəhləvinin ölkəsində edəcəyi sıçrayışlara rəhbərlik etmişdir. Mustafa Kamal bir görüşdə Pəhləviyə bildirmişdi ki, Yaxın Şərqdə iki güclü ölkə bölgə üçün çox yaxşı nəticələr verəcək qohumluq bağı qura bilər. O dövrdə I Farukun hakimiyyəti altında olan Misir Yaxın Şərqdə sürətlə inkişaf edir və müasirləşirdi. İran şahı Pəhləvi işlərin yaxşı getməyən ölkəsi üçün Misirlə qohumluq əlaqələrinin qurulmasının məntiqli olacağını düşünmüş və bu fikri varisi Məhəmməd Rza Pəhləviyə izah etmişdir.

Məhəmməd Rza Pəhləvi atasının fikrini müsbət qarşılayanda gənc varisə Misir şahzadələrinin fotoşəkilləri nümayiş etdirilib. Daha doğrusu, iranlı qıza aşiq olan vəliəhd bir ingilis jurnalının üz qabığında Misir şahzadəsi Fevziyəni görüb və onunla evlənmək istəyib. O dövrdə təhsilini başa vurub ölkəsinə qayıdan, sonralar gözəlliyinə görə 'Asiya Zöhrəsi' olaraq anılacaq Fevziyə darıxdığı saray həyatına uyğunlaşmağa çalışırdı və boş günlərini darıxırdı. İsveçrə. Fevziyə özünü bu monoton həyatdan xilas edə biləcəyini düşünərək Məhəmməd Rza Pəhləvi ilə evlənməyə razılaşıb.

İki ölkə arasında hazırlıqlar hər iki tərəfin razılığı ilə dərhal başladı. Toydan əvvəl Məhəmməd Rza və Fevziyə bir-birlərini ancaq nişan mərasimində görüblər. Təhsilli və gözəl şahzadənin həyatı indi dəyişirdi. Misirin son şahzadəsi və İranın son imperatoru Fevziye ilə Məhəmməd Rza 1939-cu il martın 15-də Qahirədə Abdeen sarayında 40 gün 40 gecə davam edən mərasimlərlə evləniblər. Şahzadə Fevziyenin kədərli günləri bu evliliklə başlayıb.
Cütlüyün övladları evləndikdən təxminən il yarım sonra dünyaya gəlib. Təqvimlər 27 oktyabr 1940-cı ili göstərəndə Fevziyə və Məhəmməd Rıza Pəhləvi Şehnaz adını verdikləri qızlarını qucaqlarına aldılar. Nikahın memarı İran şahı Rza Pəhləvi taxtda oturduğu son ilində idi. Balaca Şehnaz cəmi 11 aylıq olanda atası taxtdan əl çəkdikdən sonra şahzadə Məhəmməd Rza Pəhləvi İranın başçısı oldu. Növbəti il ​​Kraliça Fevziyənin İngilis fotoqrafı Sesil Biton tərəfindən çəkilmiş fotoşəkili dövrün məşhur xəbər jurnalı "Life"ın 21 sentyabr 1942-ci il sayının üz qabığına çevrildi.

İllər sonra İran şahı Rza Pəhləvi tərəfindən planlaşdırılan bu evlilik haqqında CIA hesabatında deyilirdi: "Bu, əslində siyasi bir addım idi. Sünni şahzadə ilə şiə vəliəhd şahzadəsinin bu evliliyi müxtəlif məzhəblərə mənsub iki sülalə arasında əlaqələri gücləndirəcək və daha da güclənəcək. Yaxın Şərqdə Misir və İran.” onu daha da gücləndirəcək”.

Bütün gözlər onun üzərində idi, amma Fevziyə xoşbəxt deyildi. Yaxın Şərqin ən inkişaf etmiş şəhərlərindən biri olan Qahirədən sonra Tehran “Asiyanın Venerası” üçün heç də cəlbedici deyildi. Kraliçanın İran iqliminə uyğunlaşa bilməməsi səbəbindən səhhətinin pisləşməsi və şahın başqa qadınları Gülüstan sarayına açıq şəkildə gətirərək aldatması kimi səbəblər əslində evliliyin bitməsi üçün kifayət idi. Üstəlik, əfsanəvi gözəlliyi və qəmli baxışları ilə hər kəsi valeh edən Fevziyə oğlan yerinə qız dünyaya gətirdiyi üçün sarayda və saray xaricində sevilməyib.
“Asiyanın Venerası” tez-tez təzyiq və psixoloji zorakılığa məruz qalırdı. Gözəl Kraliça İranı tərk etməzdən əvvəl depressiyadan müalicə almaq üçün Bağdaddakı ABŞ xəstəxanasına gedir.

Bədbəxt günlərdən sonra o, boşanmaq qərarına gəlib. Təqvimlərdə 1945-ci il göstərildikdə o, boşanma üçün başlayacağı prosesin kifayət edəcəyini düşünürdü. Lakin onun hesablaya bilmədiyi çox vacib bir şey var idi.

O, qızı Şehnazı götürüb Qahirəyə qayıtmağa qərar verdi. Həyat yoldaşı Məhəmməd Rza Pəhləvi arvadının bu istəyinə etiraz etmədi və qəbul etdi. Fevziyə ərinin bu istəyində heç bir çətinlik yaratmadığına təəccüblənib, hətta gözləmədiyi müsbət reaksiya almasına sevinib. Amma işlər əslində Fevziyənin düşündüyü kimi olmadı. O, kraliça olduğu İrandan Misirə qayıtmaq istəyirdi və orada şahzadə olub.

Qızı ilə birlikdə təyyarəyə minən “Asiyanın Venerası” indi Qahirəyə uçuşu gözləyirdi. Onun əri Şah Məhəmməd Rza Pəhləvi həmin vaxt trasda idi. Qızı Şehnazı bir daha öpmək istədiyini Fevziyəyə çatdırıb və onu meydançaya dəvət edib. Fevziyə qızı Şehnazı atasının yanına göndərməyə razılaşıb.
Balaca Şehnaz təyyarədən enəndə qapılar tez bağlandı və Şah Məhəmməd Rza Pəhləvinin əmri ilə Fevziyə qızı olmadan Qahirəyə uçmağa başladı. Ərinin qurduğu tələni çox gec anlayan və vəziyyətdən şübhələnməyən Fevziyə bu film kimi bir səhnə ilə başlayıb. Qızı olmadan Qahirədə bədbəxt günlərini keçirməyə davam edən Fevziye yalnız 17 noyabr 1948-ci ildə böyük ağrılara səbəb olan əri Məhəmməd Rza Pəhləvidən rəsmi olaraq boşana bildi. Şah Məhəmməd Rza Pəhləvi Fevziyədən boşandıqdan sonra əvvəlcə Sürəyya Bəxtiyari, sonra isə Fərəh Diba ilə evləndi.

Fevziye Fuad, Məhəmməd Rza Pəhləvidən boşandıqdan 5 ay sonra, 28 mart 1949-cu ildə Qahirədəki Qübbə sarayında çərkəz əsilli diplomat və I Farukun adyutantı İsmail Şirinlə evləndi. Cütlüyün bir qızı və bir oğlu var idi. 1952-ci ildə onun böyük qardaşı Kral Faruk taxtdan salınıb sürgün edildikdə, respublika elan edildi və kral ailəsi ölkədən köçdü. Lakin Fevziyə ailəsindən fərqli olaraq doğulub boya-başa çatdığı Misirdə qalmağa üstünlük verib. Ömrünün qalan hissəsini İsgəndəriyyə və Qahirədə keçirdi. Onun həyat yoldaşı 1994-cü ildə, qızı Nadia isə 2009-cu ildə vəfat edib. Misirin ən gözəl şahzadəsi Fevziyənin şərəfli və kədərli həyatı 2 iyul 2013-cü ildə çox sevdiyi İsgəndəriyyədə 94 yaşında sona çatdı.

Fevziye Şehnazla 1-2 dəfə, illər sonra İsveçrədə görüşüb, onun hələ 6 yaşında ikən yollarını ayırıblar. Lakin bu danışıqlar Fevziyənin gözlədiyi kimi getmədi. Qızı Şehnaz anasından uzaq idi. Bir neçə dəfə görüşdükdən sonra ikisi bir daha görüşməyib.
Gözəlliyi ilə hər kəsi valeh edən Fevziye Fuad keçmiş ərinə görə ilk qızının həsrətini illərdir yaşayıb. Qızına qovuşmaq fürsəti tapanda Şehnazın onunla münasibət qurmaq istəmədiyini anladı və vəziyyəti qəbul etdi. Yaşadığı böyük əzablara baxmayaraq, heç vaxt təslim olmadı. Fevziye qarşılaşdığı çətinliklərə baxmayaraq, qətiyyətli duruşu və güclü xarakteri ilə bir çox qadına ilham verməyə davam edir.

Aysun / Demedia.az