Yağış kimi göydən ƏT YAĞDI - Şok hadisə və səbəbi...
ABŞ-ın Kentukki ştatının sakinləri 1876-cı ildə hələ də səbəbi olmayan bir hadisənin şahidi olacaqlarından xəbərsiz idilər.
Qəsəbədə insanlar dolanışığı ilə mübarizə aparır, gündəlik işləri ilə məşğul olur və adəti üzrə həyatlarını davam etdirirdilər. Allen Crouch belə insanlardan biri idi. Crouch günəşli bir mart günündə eyvanında sabun düzəldirdi. Ancaq birdən şəhərdə hər kəs tarixə düşəcək bir anın şahidi oldu. Krouch eyvanında sabun hazırlayarkən göydən yağan qəribə əşyaların ət olduğunu düşündüyü zaman həyatının şokunu yaşadı.
Ət yağışı bitəndə 100 metrlik ərazi demək olar ki, tamamilə irili-xırdalı ət parçaları ilə örtülmüşdü. Xəbər tez bir zamanda bütün şəhərə yayıldı. Daha əvvəl belə bir hadisə ilə qarşılaşmayan bir çox insan fərqli şərhlər etməyə başladı. Bir çox insanlar, xüsusən də şəhərin keşişi bunun göydən gələn bir işarə və ya xəbərdarlıq olduğuna inanırdı. Nəzəriyyələr davam edərkən elm adamları bu məsələni nəzərə aldılar. Ətin dadına baxmağa cəsarət edənlər bunun quzu, dana və ya geyik əti olduğunu iddia edirdilər. Lakin onların arasından bir ovçu ətin çox yağlı olduğunu, belə yağlı ətdən mal əti ola bilməyəcəyini, ancaq ayı əti ola biləcəyini söylədi. Alimlərin ətlə bağlı ilk açıqlaması onun atın və ya körpənin ağciyər toxuması olması idi.
Bir-birinə zidd ifadələrdən sonra bir qəssab ətin nə mal, nə balıq, nə də quş əti olduğunu iddia etdi. Növbəti həftə hər kəsi şoka salan hadisə New York Times-ın mövzusu oldu. "The New York Times" xəbəri manşet etdi: "Hadisə sabun istehsalçısı Allen Crouch-un evinin yaxınlığında baş verib. Mal ətinə bənzəyən ət evin hər yerinə töküldü. O zaman səma tamamilə açıq idi və ətlər böyük qar dənəcikləri kimi töküldü".
New York Times komandasının əməkdaşı Harrison Gill iddia edilən ət yağışından bir gün sonra hadisə yerinə baş çəkib. O, hasardan çıxıb səpələnmiş ətlərə nəzər saldıqda, parçaların əksəriyyəti təxminən 5 sm uzunluğunda dördbucaqlı parçalar idi. Deyilənə görə, onlar düşəndə təzə idilər, lakin bütün gecə kənarda qaldıqları üçün quruyublar. Lakin ətin sirrini açmaq mümkün olmayıb. Mal əti, geyik əti və ya ayı idi?
Kentukki sakinləri ətin nə olduğu ilə maraqlanaraq ondan nümunə götürərək yaxınlıqdakı kimyaçılara və universitetlərə göndəriblər. Louisville Universitetində bir kimyaçı ətlərin əslində qoyun əti olduğunu söylədi. Ancaq başqa bir kimyaçı bu qənaətə etiraz etdi və bunun mütləq qoyun əti olmadığını bildirdi.
Bu ətlərin sirri nə idi? İlk elmi izahat hadisədən təxminən üç ay sonra Leopold Brandeis adlı maraqlı bir tədqiqatçıdan gəldi. Qliserində konservləşdirilmiş bəzi nümunələri götürüb analiz etdiyini deyən Brandeis, əslində ət olmadığı hər kəsi təəccübləndirən açıqlama verib. Brandeis, həmin il ABŞ-ın ən məşhur elm jurnallarından olan "Scientific American"da dərc olunan məqalədə bəhs edilən hadisənin məsələyə izahat gətirdiyini söylədi. Leopoldun izahına görə, bu, “Nostoc” adlı siyanobakteriyanın yağış zamanı şəffaf jeleyə bənzər kütləyə çevrilməsi ilə izah edilə bilər. Quruduqda gözə dəyməyən bakteriyalar küləkdən və yağışdan ət kimi görünürdü. Brandeis dedi ki, bakteriyalar qurbağa və ya toyuq ayaqlarına bənzəyirdi və yağış yağanda Crouchun evinə düşmüş ola bilər. Brandeis, deyəsən, o gün havanın tamamilə aydın olduğunu planlaşdırmırdı.
Brandeisin nəzəriyyələri zəiflədikdə, Dr. JWS Arnold Brandeisin verdiyi nümunələri araşdırdı. Arnold onların bir növ heyvan qığırdaq və ağciyər toxumasından ibarət olduğunu düşünürdü. Öz sahələrində mühüm işlər görən elm adamları bu ətləri araşdırdılar. Bəziləri bunun ağciyər toxuması olduğunu, bəziləri isə əzələ toxuması və qığırdaqdan ibarət olduğunu təsdiqlədi. Ancaq ətin nə olduğuna diqqət yetirərkən, bu yağışın necə baş verdiyini düşünməyi unutdular. Bundan sonra alimlər ətin növünü öyrənməkdənsə, bu hadisənin necə baş verdiyi barədə daha çox düşünməyə başlayıblar.
19-cu əsrin sonlarında təyyarələr haqqında danışmaq hələ tez idi. Bu səbəbdən alimlər ətin meteorit nəticəsində göydən düşə biləcəyi fikrini ortaya atıblar. Lakin onların bu nəzəriyyəni dəstəkləyəcək ciddi dəlilləri yox idi. Digər elm adamları bu ətlərin Kentukki ştatında tornado zamanı ölən və sovrulan insanların qalıqları ola biləcəyini irəli sürdülər...
Aysun / Demedia.az
