I Dünya müharibəsi Ukraynada təkrarlanır? - ŞOK FAKTLAR
100 ildən çox vaxt keçdikdən sonra I Dünya mharibəsinin ən qanlı döyüşlərindən birini əks etdirən dəhşət səhnələri yenidən Avropa torpaqlarında yaşanır.
Ukraynadan gələn görüntülərin də bu dəhşətli oxşarlığı dəstəklədiyi vurğulanır. Terror və Təhlükəsizlik Mütəxəssisi Abdulla Ağar Dinyeper çayına diqqət çəkərək, iki müharibə arasındakı oxşarlıqları dəyərləndirib.
Getdikcə daha uzun səngərlər, şəraiti daha da pisləşdirən palçıq və nəhəng dağıntılar... Bütün bunlar bir araya gələndə, bəşəriyyət tarixində ən böyük dağıntıların şahidi olan Birinci Dünya Müharibəsi çoxlarının gözündə canlansa da, bəzilərində ilk ilini doldurmağa hazırlaşan Rusiya-Ukrayna müharibəsinin cizgiləri. Qışın gəlişi ilə ortaya çıxan mənzərə məhz budur.
Birinci Dünya Müharibəsindən 104 il ötür. “Bütün müharibələri bitirəcək müharibə”də milyonlarla insan həyatını itirdi. Keçmiş bir əsrdə bəşəriyyət heç bir şeyin sonu olmadığı üçün çoxlu müharibələrin şahidi oldu. Fevralın 24-də başlayan Rusiya-Ukrayna müharibəsi də bu müharibələrdən biri idi. Ukraynanın şərqində davam edən qarşıdurmalarda ətraf mühit şəraitinə görə Birinci Dünya Müharibəsinə bənzər görüntülər ortaya çıxdı.
Müharibənin son mərhələsində tərəflər Ukraynanın şərqindəki Baxmut şəhərinin nəzarəti uğrunda mübarizə aparır. Baxmut 2014-cü ildə baş verən qarşıdurmalarda gündəmə gələn Rusiyanın dəstəklədiyi separatçıların nəzarətində olan Donetsk şəhəri ilə yaxınlığına görə strateji əhəmiyyət kəsb edir. Donetsk Rusiyanın bu yaxınlarda ilhaq edildiyini elan etdiyi bölgələrdən biri kimi tanınır.
Münaqişələrin şiddətləndiyi bölgədə hər iki tərəfin böyük itki verdiyi, tərəflərin gündəlik itkilərinin isə 60-100 arasında olduğu təxmin edilir. İtkilərin əhəmiyyətli hissəsinin artilleriya və qəlpələrdən qaynaqlandığı bildirilsə də, bölgənin “burulğan”a çevrildiyi bildirilir. Müharibədən əvvəl 75.000 əhalisi olan Baxmut şəhərində bu gün 12 minə yaxın dinc sakinin sərt qış şərtlərinə qarşı sağ qalmağa çalışdığı hesab edilir. Bildirilir ki, şəhərdəki dinc sakinlər sərt qış şəraiti, dağılmış infrastruktur və kütləvi bombardmanlar fonunda binaların sığınacaqlarında yaşamağa çalışırlar.
Avropa mətbuatına danışan bəzi analitiklər Baxmut ətrafındakı qarşıdurmaları Birinci Dünya Müharibəsinin ən qanlı cəbhələrindən biri olan Qərb Cəbhəsi ilə əlaqələndirməyə və münaqişələri “Yeni heç nə yoxdur” kitabının mövzusu olan Verdun döyüşünə bənzətməyə başladılar. Qərb cəbhəsində' və film. Birinci Dünya Müharibəsinin ən şiddətli cəbhəsində baş verən Verdun döyüşü təxminən 300 gün davam etdi. Müharibədə 40 milyon mərmi istifadə olunub, 300 mindən çox insan Fransa və Almaniya tərəfindən öldürülüb.
Mütəxəssislər, qış şəraiti ağırlaşmağa başladığı üçün qarşıdurmaların intensivliyinin azalacağını vurğulayaraq, yazda təsirli əks-hücum etmək üçün hər iki tərəfin tədarük və təmir işləri ilə məşğul olacağını vurğulayırlar.
Aylardır davam edən müharibənin tərəflərdə yorğunluq yaratdığını ifadə edən Terror və Təhlükəsizlik Mütəxəssisi Abdulla Ağar, “Nəticələrimə görə, Dnepr çayı tərəflər üçün təbii “münaqişə vasitəçisinə” çevrilib. Yəni tərəflərin Dnepr çayını qarşı tərəfə hücumlarını çətinləşdirəcək maneə kimi qəbul etdiyini görürük. Ümumilikdə belə bir vəziyyətdən danışmaq olar. Müharibədə ərazi və iqlim şəraiti son dərəcə həlledicidir. Bunu ən çox döyüşən tərəflər hiss edir. Bu bir neçə saatlıq hadisə deyil. Gecə-gündüz, həftələrlə, aylarla davam edir. İnsanlar demək olar ki, 10 aya yaxındır ki, meydandadırlar və onunla birlikdə gələn dəhşətli qançır var. Ölümə rəğbət bəsləyirlər, soyuq və palçıq var. Çəkmələrinizi quruta bilməsəniz belə, döyüşdən kənarda qala bilərsiniz. Bütün bunları nəzərə alsaq və Dnepr çayını nəzərə alsaq, bu çayı keçib hücuma keçmək asan məsələ deyil. Bu mərhələdə həm Rusiya, həm də Ukrayna Dnepr çayından öz hərbi təşəbbüsləri üçün istifadə etməyə meyllidirlər. Çay hər iki tərəf üçün mühüm maneədir”.
Aysun / Demedia.az
